Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Komitet Praw Człowieka ONZ ogłosił rekomendacje z rozpatrzenia VII Sprawozdania okresowego Polski z realizacji postanowień Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych.  Do 5 października 2016 r. Pakt ratyfikowało 168 państw, w tym Polska, która ratyfikowała go w roku 1977.

Jak powstają rekomendacje Komitetu?

Komitet Praw Człowieka monitoruje okresowo, jak państwa-sygnatariusze realizują Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych. Składa się z 18 niezależnych ekspertów, światowej klasy specjalistów z zakresu praw człowieka.

Najpierw rząd składa Komitetowi swój raport.

Następnie na tej podstawie Komitet tworzy listę problemów do dyskusji i przedstawia rządowi.

W końcu następuje tzw. dialog - spotkanie, w czasie którego członkowie Komitetu wyjaśniają kolejne zagadnienia w rozmowie z delegacją rządu.

Diadlog w sprawie Polski miał miejsce 17 i 18 października - Polska broniła swojego VII Sprawozdania Okresowego Rzeczypospolitej Polskiej z realizacji postanowień Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, obejmującego okres od 15 października 2008 r.

Na tym posiedzeniu Komitetu Polskę reprezentowała delegacja rządowa z wiceministrem sprawiedliwości panem Łukaszem Piebiakiem na czele.

Swoje stanowisko przedstawiły także polskie organizacje pozarządowe zajmujące się prawami człowieka oraz Rzecznik Praw Obywatelskich https://www.rpo.gov.pl/pl/content/przestrzeganie-praw-czlowieka-w-polsce-przedstawiciele-rpo-na-spotkaniu-komitetu-praw-czlowieka-onz). Procedura przewiduje bowiem, że swoje stanowiska powinny też przedstawić Komitetowi instytucje i organizacje zajmujące się w danym kraju prawami człowieka. 

W czasie dialogu z Polską pytania członków Komitetu dotyczyły m.in.

• Kryzysu konstytucyjnego, w tym niepublikowania wyroków Trybunału Konstytucyjnego
• Przyczyn niepowołania 10 sędziów przez Prezydenta RP
• Prawa kobiet do legalnych aborcji i tego, dlaczego kobiety masowo demonstrują na ulicach polskich miast
• Odmowy finansowania niektórych organizacji pozarządowych zajmujących się przemocą domową wobec kobiet
• Braku widocznej reakcji władz na przestępstwa motywowane nienawiścią (cytowany był też komentarz ministra Błaszczaka)
• Realizacji zasady równego traktowania obywateli
• Przepisów karzących za pomówienia (art. 212 KK)
• Brak możliwości udziału w wyborach osób ubezwłasnowolnionych
• Sytuacji cudzoziemców na przejściach granicznych
• Praw nieletnich w policyjnych izbach dziecka oraz praw więźniów
• Brak regulacji przestępstwa tortur w kodeksie karnym

Mandat Komitetu

Komitet Praw Człowieka (ang. Human Rights Committee) to organ kontrolny powołany na mocy artykułu 28 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 16 grudnia 1966 roku. Jego celem jest monitorowanie przestrzegania postanowień Paktu oraz jego dwóch Protokołów Fakultatywnych.

UWAGA! Komitetu nie należy mylić z Komisją Praw Człowieka ONZ (ang. United Nations Commission on Human Rights), która już nie funkcjonuje, a była organem pomocniczym Organizacji Narodów Zjednoczonych, powołanym w 1946 roku. Od 2006 roku jej miejsce zajęła Rada Praw Człowieka ONZ. Komisja Praw Człowieka była podstawowym forum ONZ zajmującym się ochroną i promowaniem praw człowieka. Składała się z przedstawicieli państw - podczas gdy Komitet Praw Człowieka to grono ekspertów, którzy musza wykazać się dorobkiem w dziedzinie praw człowieka.

Zgodnie z art. 40 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych (dalej MPPOiP):

Państwa-Strony Paktu zobowiązują się do przedkładania sprawozdań na temat środków przedsięwziętych przez nie w celu realizacji praw uznanych w niniejszym Pakcie oraz postępu dokonanego w dziedzinie korzystania z tych praw.

Wszystkie Państwa-Strony są zobowiązane do składania regularnych sprawozdań do Komitetu, w jaki sposób prawa są realizowane, Komitet bada każdy raport i przedstawia zalecenia dla państwa w tzw. "uwagach końcowych". Wynika to z art. 40 MPPOiP.

Pakt zobowiązuje Państwa-Strony do zapewnienia praw obywatelskich i politycznych takich jak m.in.: prawo do życia, wolność religii i swoboda wyznania, wolność słowa i zgromadzeń, prawo uczestniczenia w wyborze władzy, równość wobec prawa.

Do 5 października 2016 r. Pakt ratyfikowało 168 państw, w tym Polska, która ratyfikowała go w roku 1977.

MPPOiP wchodzi, wraz z Międzynarodowym Paktem Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych oraz Powszechną Deklaracją Praw Człowieka, w skład międzynarodowych regulacji w dziedzinie ochrony praw człowieka.

Skład Komitetu Praw Człowieka ONZ

Komitet Praw Człowieka składa się z 18 niezależnych ekspertów, którzy są osobami o wysokim poziomie moralnym i uznanej kompetencji w dziedzinie praw człowieka.

Członkowie są wybierani na okres czterech lat przez Państwa-Strony zgodnie z artykułami 28 i 39 Paktu. Członkowie działają we własnym imieniu i mogą być wybrani ponownie.

W latach 1998–2000 i 2003–2006 zasiadał w tym Komitecie Praw Człowieka ONZ, w tym jako jego wiceprzewodniczący w okresie 2003–2004 wybitny polski prawnik prof. Roman Wieruszewski.