Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Obywatele skarzą się na problemy z dostępnością lekarzy sądowych, którzy wydają zaświadczenia o zdolności stawiennictwa danej osoby na rozprawie  
• Zapewnienie takiego dostępu ma istotne znaczenie dla zagwarantowania realnej możliwości usprawiedliwienia niestawiennictwa uczestników postępowań z powodu choroby oraz nienarażania obywatela na negatywne konsekwencje procesowe faktycznej niemożności uzyskania zaświadczenia lekarza sądowego
• Rzecznik Praw Obywatelskich występuje w tej sprawie do Ministra Sprawiedliwości

Z wniosków obywateli do Rzecznika wynika, że w niektórych okręgach sądowych w ogóle lekarzy nie masądowych, w innych zaś lekarzy jest niewielu, zbyt mało wobec potrzeb. Wnioskodawcy zwracają też uwagę na problem z faktyczną dostępnością lekarzy sądowych i z nieinformowaniem na stronach internetowych sądów o ich czasowej niedostępności. 

Zdarza się, że w danym okręgu dostępny jest tylko jeden lekarz sądowy o wąskiej specjalizacji, co budzi zaniepokojenie obywateli co do możliwości rzetelnej oceny ich stanu zdrowia. 

Obywatele zgłaszają też zastrzeżenia dotyczące nadmiernego formalizmu zasad usprawiedliwiania nieobecności w sądzie. Wskazują na brak dostępności lekarzy sądowych o różnych specjalizacjach. Wydając zaświadczenia potwierdzające zdolność albo niezdolność do stawiennictwa, powielają oni diagnozy innych lekarzy z przedkładanej dokumentacji medycznej, bo nie czują się kompetentni do własnych ustaleń.

Zapewnienie dostępu do lekarza sądowego w każdym okręgu sądowym i w odpowiedniej liczbie ma istotne znaczenie dla zagwarantowania realnej możliwości usprawiedliwienia niestawiennictwa uczestników postępowań sądowych z powodu choroby  i nienarażania obywatela na negatywne konsekwencje procesowe faktycznej niemożności uzyskania zaświadczenia od lekarza sądowego. Z przekazywanych RPO informacji wynika, że brak lekarzy sądowych dotyka także uczestników postępowań dyscyplinarnych.

Na sprawę zwróciła ostatnio uwagę Naczelna Rada Adwokacka, która w wystąpieniu do MS z 6 maja  2024 r. wniosła, aby w porozumieniu z prezesami sądów okręgowych podjąć działania zapewniające dostępność lekarzy sądowych w każdym okręgu sądowym. Chodzi też o zapewnienie odpowiedniej liczby lekarzy, pozwalającej na realizowanie ich zadań tak, aby osoby potrzebujące usprawiedliwić swoje niestawiennictwo z powodu choroby, mogły je w każdym przypadku uzyskać przed czynnością procesową. W przypadku niemożności zadośćuczynieniu tej prośbie, NRA zwróciła się o rozważenie podjęcia inicjatywy ustawodawczej zmierzającej do uchylenia przepisów ustawy o lekarzu sądowym.

Marcin Wiącek prosi min. Adama Bodnara o stanowisko oraz informację o działaniach, jakie resort zamierza podjąć w odpowiedzi na wystąpienie NRA.

VII.7014.5.2024