Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rady gmin mogą swobodnie określać górne stawki opłat za wywóz szamb z prywatnych nieruchomości
• Efektem są znaczne rozbieżności cen takich usług dla obywateli  
• Np. w Głogowie górna stawka to 25 zł za m³, a w Lubsku  - 216 zł
• Miejskie przedsiębiorstwa gospodarki komunalnej często zaś określają ceny za swe usługi na poziomie górnych stawek lub tylko nieco poniżej  

Rzecznik Praw Obywatelskich występuje w tej sprawie do Ministerstwa Klimatu i Środowiska

Rzecznik otrzymał skierowaną do Sejmu petycję ws. zmiany ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w zakresie, w jakim odnosi się do stanowienia przez rady gmin górnych stawek opłat dla właścicieli nieruchomości za opróżnianie zbiorników bezodpływowych.

Autor petycji wskazuje, że obecny poziom swobody lokalnych prawodawców powoduje znaczne rozbieżności w wysokości tych stawek. Przytoczył przykłady gminy Głogów, gdzie górna stawka wynosi 25 zł za m³, a z drugiej strony gminy Lubsko - 216 zł za m³.

Petycji nie sposób odmówić trafności. Nawet pobieżne zapoznanie się z praktyką rad gmin nasuwa wątpliwości co do kryteriów przy ustalaniu górnych stawek. Chodzi o skutki dla konsumentów, którzy mogą być nabywcami usług w warunkach faktycznego monopolu samorządowych zakładów usług komunalnych. 

Przykładem może być  gmina miejska oraz wiejska Zgorzelec. Zgodnie z uchwałami ich rad górne stawki  wynoszą tam odpowiednio 162,50 zł netto i 110 zł netto za m³. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej, świadczące w obu gminach usługi,  „dostosowało" swą ofertę do wskazanych stawek. Ceny za usługi ustaliło zatem na 160 zł netto  i 110 zł netto za m³ nieczystości. Wobec przyjęcia, że ani w jednym, ani w drugim przypadku przedsiębiorca nie świadczy usług poniżej kosztów ich wykonywania, pojawia się oczywiste pytanie o powody takiego zróżnicowania cen.

Dlatego dyrektor Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego Piotr Mierzejewski pyta dyrektora Departamentu Gospodarki Odpadami Ministerstwa Klimatu i Środowiska Roberta Chciuka, czy problem jest znany Ministrowi, a jeżeli tak, to czy rozważano wprowadzenie do ustawy regulacji (np. wytycznych do stanowienia górnych stawek opłat),  które pomogłyby zapobiegać drastycznym różnicom w ustalaniu górnych stawek opłat, a - w konsekwencji - także takim różnicom w cenach usług dla  obywateli.

V.7204.36.2023