Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 15 kwietnia 2021 r. (sygn. akt K 20/20) stwierdził, że dalsze wykonywanie obowiązków Rzecznika Praw Obywatelskich przez dotychczasowego Rzecznika po upływie jego konstytucyjnej kadencji jest niezgodne z Konstytucją. Rzecznik Praw Obywatelskich z dniem wejścia w życie tego wyroku, tj. od 16 lipca 2021 r., zaprzestał wykonywania swoich obowiązków. Wyrok ten nie zwalania natomiast innych osób pełniących funkcje w Biurze RPO z wykonywania ciążących na nich obowiązków.

Rzecznik Praw Obywatelskich – w myśl art. 20 ust. 4 ustawy z 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz. U. z 2020 r. poz. 627) – określa zakres zadań zastępców. I na tej podstawie zadanie kierowania Biurem podczas swojej nieobecności powierzył zastępcy Rzecznika Stanisławowi Trociukowi. Jest on upoważniony do wnoszenia wszelkich środków zaskarżenia oraz występowania z wnioskami, o których mowa w ustawie o Rzeczniku Praw Obywatelskich oraz innych ustawach.

Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny (postanowienie z 9 czerwca 2010 r., sygn. akt I OZ 400/10), w związku ze śmiercią Rzecznika Janusza Kochanowskiego, koncepcja zastępstwa organu państwa oparta jest na zasadzie ciągłości wykonywania funkcji państwa. Dlatego przekazane zastępcy RPO upoważnienia do wykonywania kompetencji organu ma charakter publicznoprawny i pozostaje w mocy, dopóki nie zostanie odwołane w przewidzianym przez prawo trybie. Z uwagi na charakter zastępstwa Rzecznika Praw Obywatelskich ma ono zakres nieograniczony przedmiotowo. Zastępca może więc wykonywać wszystkie kompetencje Rzecznika.

Z uwagi na konieczność zagwarantowania prawa każdego do udzielenia pomocy przez Rzecznika Praw Obywatelskich w ochronie wolności lub praw naruszonych przez organy władzy publicznej (art. 80 Konstytucji RP), zastępca Rzecznika Stanisław Trociuk objął – do momentu rozpoczęcia wykonywania obowiązków przez nowego Rzecznika (co nastąpi z dniem złożenia ślubowania przed Sejmem) – kierowanie Biurem RPO. Również pozostali zastępcy Hanna Machińska i Maciej Taborowski, każdy w zakresie udzielonych upoważnień, w dalszym ciągu wykonują swoje obowiązki.