Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Sprawa pana Henryka

Rzecznik Praw Obywatelskich przyłączył się do postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Łodzi wszczętym skargą podatnika na odmowę przyznania ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych.

Stan faktyczny: 

Zobowiązanie podatkowe skarżącego wynikało z błędu popełnionego w 2009 r. przy rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej. Wypełniając obowiązujący wówczas formularz EDG-1 pan Henryk był przekonany, zgodnie z zasadą „jednego okienka”, iż wypełniony druk EDG-1 jest także oświadczeniem o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Przez cały okres działalności gospodarczej skarżący dokonywał terminowej płatności ryczałtu. Organy podatkowe zażądały pełnego podatku i naliczyły mu 40 tys. zaległości i odsetek za zwłokę.

Zespół, który prowadzi sprawę w Biurze RPO:

Zespół Prawa Administracyjnego i Gospodarczego

Wyrok sądu: 

w prawomocnym wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi podzielił zdanie RPO. Dwie kwestie poruszone w pisemnym uzasadnieniu wyroku są kluczowe: (i) ocena przesłanki „ważnego interesu podatnika" przy zastosowaniu ulgi podatkowej nie może się ograniczać tylko i wyłącznie do sytuacji nadzwyczajnych, czy też zdarzeń losowych uniemożliwiających uregulowanie zaległości podatkowych, albowiem pojęcie to funkcjonuje w zdecydowanie szerszym znaczeniu, uwzględniającym również normalną sytuację ekonomiczną podatnika, wysokość uzyskiwanych przez niego dochodów oraz wydatków oraz (ii) zasady demokratycznego państwa prawa stoją w opozycji do przerzucania na podatnika uchybień popełnionych zarówno przez samego prawodawcę (niejasność przepisów), jak i przez organ podatkowy (niewłaściwa ich interpretacja). Zdaniem Sądu, podatnik nie powinien ponosić finansowych konsekwencji związanych z niewłaściwą - w ocenie organu podatkowego - interpretacją instrukcji do formularza EDG-1.

Dlaczego sprawa jest istotna dla RPO?

Wyrok przyczynił się do wzmocnienia linii orzeczniczej sądów administracyjnych przyjmującej, że przesłanki interesu publicznego i ważnego interesu podatnika są równorzędne, a interes podatnika nie może być powiązany tylko z nadzwyczajnymi zdarzeniami losowymi.

Skąd RPO wie o sprawie? 

Wniosek obywatela.

Argumenty prawne RPO

Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich obie przesłanki – ważny interes podatnika i interes publiczny - mają charakter równorzędny. Do udzielenia ulgi nie jest konieczne wystąpienie obu przesłanek łącznie.

Nie jest także zasadne ograniczenie stosowania instytucji umorzenia zaległości podatkowej wyłącznie do zdarzeń nadzwyczajnych lub losowych – organ powinien brać pod uwagę także uwarunkowania ekonomiczne i rodzinne.

Podobnie przesłanka interesu publicznego powinna być szeroko interpretowana – jest to nie tylko interes fiskalny, ale także potencjalne wydatki np. z zakresu pomocy społecznej oraz okoliczności powstania zaległości podatkowej. Czy zasadna jest bowiem odmowa umorzenia zaległości podatkowej, która może pozbawić rodzinę środków niezbędnych do minimum egzystencji, a w konsekwencji –  skutkować koniecznością uzyskania pomocy państwa w innej formie? (szczegóły - patrz załączony dokument)

Numer sprawy: 

V.511.922.2014