Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Warszawski sąd odroczył rozprawę, bo jej uczestnik nie miał maseczki, która na mocy zarządzenia prezesa jest obowiązkowa
• Mężczyzna bezskutecznie powoływał się na fakt, że z powodów zdrowotnych jest zwolniony z obowiązku zakrywania ust i nosa
• Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca uwagę, że rozporządzenie rządu nie nakazuje dokumentowania niemożności noszenia maseczki z tego powodu
• A wewnętrzne zarządzenia sądowe powinny być zgodne z przepisami powszechnie obowiązującego prawa

Obywatel poskarżył się, że brał udział w rozprawie w Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy jako strona postępowania. Rozprawa została jednak odroczona przez sędziego przewodniczącego, bo skarżący nie miał zakrytych ust i nosa za pomocą maseczki lub przyłbicy.

Sędzia powiedział mu, że taki obowiązek wynika z zarządzenia prezesa i dyrektora sądu z 27 maja 2002 r. w sprawie organizacji pracy sądu w zakresie obsługi interesantów w okresie epidemii COVID-19.

Tymczasem skarżący jest ze względu na stan zdrowia zwolniony z obowiązku zakrywania ust i nosa za pomocą maseczki bądź przyłbicy – na co wskazywał w trakcie rozprawy.

RPO wskazuje, że podstawą zarządzenia prezesa sądu są przepisy powszechnie obowiązującego prawa. Obecnie obowiązuje zaś rozporządzenie Rady Ministrów z 19 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.

Przewiduje ono nakaz zakrywania ust i nosa. Zarazem w § 19 ust. 3 pkt 3  rozporządzenia wskazano, że obowiązku zakrywania ust i nosa nie stosuje się w przypadku osoby, która nie może zakrywać ust lub nosa z powodu stanu zdrowia, całościowych zaburzeń rozwoju, zaburzeń psychicznych, niepełnosprawności intelektualnej w stopniu umiarkowanym, znacznym albo głębokim, lub osoby mającej trudności w samodzielnym zakryciu lub odkryciu ust lub nosa. Okazanie orzeczenia lub zaświadczenia w tym zakresie nie jest wymagane.

W wystąpieniach do organów władzy RPO zwracał uwagę, że obowiązek noszenia maseczki powinien wynikać z ustawy nie zaś z rozporządzenia. Sama zaś konieczność noszenia maseczek – dla ograniczenia rozprzestrzeniania się koronawirusa - nigdy nie była przez Rzecznika  kwestionowana.

Skoro w rozporządzeniu Rady Ministrów przewidziano wyjątek od zakrywania ust i nosa w przestrzeni publicznej przez osoby, których stan zdrowia nie pozwala na korzystanie z maseczek oraz przyłbic, to nakładanie takiego obowiązku zarządzeniem wewnętrznym sądu nie powinno mieć miejsca. Jakkolwiek ochrona zdrowia publicznego jest priorytetowa, to należy mieć również na  uwadze, że wewnętrzne uregulowania sądu powinny być zgodne z przepisami powszechnie obowiązującego prawa.

RPO poprosił prezesa Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy  o dostosowanie wewnętrznego zarządzenia do przepisów powszechnie obowiązującego prawa.

VII.510.102.2020