Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawił Pełnomocnikowi Rządu ds. Społeczeństwa Obywatelskiego i Równego Traktowania ocenę skuteczności regulacji zawartych w ustawie o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (ustawa o równym traktowaniu). Wyraził także nadzieję, że współpraca obu instytucji w przeciwdziałaniu i zwalczaniu dyskryminacji może przyczynić się do upowszechnienia wiedzy na temat obowiązujących przepisów antydyskryminacyjnych.

Praktyczne zastosowanie przepisów ustawy o równym traktowaniu jest znikome, co świadczy o jej nieskuteczności. Liczba spraw sądowych odnoszących się do naruszenia zasady równego traktowania (zaledwie 5 postępowań sądowych toczyło się na podstawie tej ustawy) zupełnie nie oddaje rzeczywistej skali dyskryminacji w Polsce.

Z badań przeprowadzonych na zlecenie Rzecznika Praw Obywatelskich wynika, że 85% osób, które doświadczyły dyskryminacji w 2015 roku nie zgłosiło tego faktu żadnej instytucji publicznej. Co więcej, wielu Polaków nie wie, że dyskryminacja jest zabroniona w takich obszarach jak zatrudnienie i rynek pracy (27%) lub dostęp do dóbr i usług (40%). Przyczyn takiego stanu rzeczy jest wiele, m.in. niska świadomość prawna, brak zrozumienia dla zjawiska dyskryminacji, brak zaufania do organów i instytucji publicznych, lęk przed retorsjami spowodowanymi zgłoszeniem przypadku dyskryminacji, niechęć przed ujawnianiem informacji na temat swojego życia prywatnego, a także brak wiary w skuteczność interwencji.

Podstawowym zarzutem kierowanym pod adresem ustawy jest zróżnicowanie sytuacji prawnej ofiar nierównego traktowania ze względu na ich cechę osobistą będącą jednocześnie przesłanką dyskryminacji. Ustawa o równym traktowaniu najszerszą ochronę przyznaje bowiem osobom traktowanym nierówno ze względu na rasę,  pochodzenie etniczne lub narodowość, najsłabiej chroni zaś ofiary dyskryminacji ze względu na religię, wyznanie, światopogląd, wiek, niepełnosprawność i orientację seksualną.