Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Po interwencji RPO Sąd Okręgowy we Wrocławiu wycofał zapis regulaminu o tym, że mogą do niego wchodzić wyłącznie osoby wezwane na rozprawy i posiedzenia, a także ci, którzy „wykażą potrzebę załatwienia innej ważnej sprawy”
• Uchylenia zapisu zażądał Rzecznik Praw Obywatelskich, który uznał go za sprzeczny z konstytucyjną zasadą  jawności postępowań sądowych
• Prezes sądu wyjaśnił, że chodziło o niewpuszczanie osób mogących zakłócać ład i bezpieczeństwo, np. członków ugrupowań nacjonalistycznych, grup pseudokibiców lub  przestępczości zorganizowanej

Jeden z paragrafów regulaminu wrocławskiego sądu głosił, że „na teren Sądu mogą wchodzić wyłącznie osoby posiadające aktualne wezwanie lub zawiadomienie o terminie rozprawy bądź posiedzenia, a także osoby, które wykażą potrzebę załatwienia innej ważnej sprawy. Osoby upoważnione do przebywania w Sądzie zobowiązane są do poruszania się wyłącznie w kierunku miejsca docelowego określonego na wezwaniu lub zawiadomieniu, bądź załatwienia innej sprawy”.

12 lipca 2018 r. zastępca RPO Stanisław Trociuk zażądał od prezesa Sądu Okręgowego we Wrocławiu uchylenia tego paragrafu. Powołał się na konstytucyjny standard poszanowania zasady jawności postępowania, która stanowi istotny element prawa do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP). Konstytucja umożliwia sprawowanie kontroli społecznej sądownictwa przez zwykłych obywateli dzięki obserwacji jawnych rozpraw.  Zapis ogranicza zaś dostęp publiczności do jawnych rozpraw i uniemożliwia taką społeczną kontrolę. 

- Konstytucja nie przewiduje wymogu posiadania przez obywateli w sądzie żadnych pozwoleń, wniosków czy pism, wystarczy po prostu przyjść do sądu, wybrać rozprawę z wokandy, a następnie zasiąść na ławach przeznaczonych dla publiczności – pisał Stanisław Trociuk. Wskazał ponadto, że ograniczenia jawności wprowadzono aktem, który nie tylko nie ma mocy ustawy, ale nie jest także źródłem powszechnie obowiązującego prawa w Rzeczypospolitej Polskiej (art. 87 Konstytucji RP).

W odpowiedzi dla RPO z 23 lipca 2018 r. prezes sądu Maciej Skórniak napisał, że zarządzeniem Prezesa i Dyrektora Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 18 lipca 2018 r.  wykreślono kwestionowany paragraf regulaminu. W jego miejsce zapisano zaś: „Osoby wchodzące do Sądu obowiązane są poddać się dokonywanym przez funkcjonariuszy Policji czynnościom kontrolnym opisanym w § 4-8, a w razie odmowy poddania się im mogą nie zostać wpuszczone na teren Sądu".

Jak zaznaczył prezes, wcześniejszy zapis wpływał na zwiększenie bezpieczeństwa na terenie wrocławskich sądów, nie dopuszczając do przebywania w nich osób mogących w jakikolwiek sposób powodować zakłócenie ładu i bezpieczeństwa.

- Niejednokrotnie osoby z różnych ugrupowań nacjonalistycznych, pseudokibiców lub innych grup budzących niepokój, w tym przestępczości zorganizowanej, próbowały wtargnąć na teren sądu i zakłócić przebieg rozpraw oraz pracy pracowników, a także zawiązać manifestację na terenie sądu bez uprzedniego zezwolenia - napisał Maciej Skórniak. W związku z tym, z uwagi na mogące wystąpić zagrożenia terrorystyczne, paragraf ten pozwalał na podniesienie poziomu kontroli osób wchodzących do budynku sądu - dodał.

Ostatnio Rzecznik zażądał od kolejnego sądu - Sądu Okręgowego w Lublinie - uchylenia przepisu regulaminu, głoszącego że mogą do niego wchodzić osoby wezwane przez sąd i takie, „które wykażą potrzebę wejścia”.

VII.510.20.2018