Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich we wniosku do Trybunału Konstytucyjnego zakwestionował zgodność z Konstytucją oraz Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności przepisu ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w zakresie, w jakim przepis ten uprawnia egzekutora, prowadzącego egzekucję z nieruchomości lub lokalu (pomieszczenia) służących zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych zobowiązanego, do usunięcia zobowiązanego i jego domowników w sytuacji, gdy zobowiązanemu nie wskazano lokalu, do którego ma nastąpić przekwaterowanie, a zobowiązany nie jest w stanie we własnym zakresie zaspokoić swoich potrzeb mieszkaniowych.

Problem ten wyłonił się na tle skarg od policjantów, emerytów i rencistów policyjnych oraz od innych osób zajmujących lokale mieszkalne pozostające w dyspozycji organów Policji, którzy w listach kierowanych do Rzecznika wyrażali obawę, iż opróżnienie zajmowanych przez nich mieszkań zostanie przeprowadzone „na bruk” tj. bez zapewnienia im jakiegokolwiek schronienia, nawet w tych przypadkach, gdy obowiązek opróżnienia lokalu dotyczy osób niepełnosprawnych, małoletnich, kobiet w ciąży, a więc również tych osób, które w sposób szczególny powinny być chronione przed bezdomnością. Analizując stan prawny obowiązujący w omawianym zakresie, Rzecznik powziął wątpliwość dotyczącą zgodności z Konstytucją rozwiązań prawnych regulujących tryb przeprowadzania egzekucji określonego w decyzji administracyjnej obowiązku opróżnienia i wydania wierzycielowi nieruchomości lub lokalu (pomieszczenia) w tych przypadkach, gdy nieruchomość lub lokal (pomieszczenie) służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych zobowiązanego i jego domowników. Istniejący stan prawny, pozwalający na usunięcie z mieszkania zajmujących je osób bez zapewnienia im jakiegokolwiek schronienia w sytuacji, gdy nie są one w stanie we własnym zakresie zaspokoić potrzeb mieszkaniowych, narusza w ocenie Rzecznika gwarantowane Konstytucją prawa obywatelskie, gdy opróżnienie lokalu wykonywane jest w trybie egzekucji administracyjnej.