Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich w 2014 r. zwracał się do Ministra Sprawiedliwości [pismo do MS z 18.03.2014] i do Prokuratora Generalnego wyrażając obawę, że środki zapobiegawcze stosowane wobec podejrzanych o przestępstwa związane z użyciem przemocy w rodzinie nie są wykorzystywane w sposób optymalny. Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości podkreślił, że zapewnienie ochrony osobie pokrzywdzonej przemocą w rodzinie, w tym poprzez odseparowanie jej od sprawcy przemocy, stanowi priorytet w działaniach organów zaangażowanych w przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. Celowi temu ma służyć obowiązujące prawo, w tym liczne instrumenty z zakresu prawa karnego i cywilnego. Sądy coraz częściej stosują środki izolacji sprawcy od osoby pokrzywdzonej przemocą w rodzinie. O rodzaju zastosowanych środków karnych i probacyjnych orzeka sąd uwzględniając każdorazowo okoliczności rozpoznawanej sprawy. Ministerstwo Sprawiedliwości może jedynie prowadzić akcje informacyjno-edukacyjne i szkolenia dla kadry orzeczniczej. W ramach tych działań, Ministerstwo opracowało i wydało Informator dla sędziów, prokuratorów i kuratorów sądowych dotyczący przeciwdziałania przemocy w rodzinie, który został przekazany sędziom orzekającym w wydziałach karnych oraz kuratorom sądowym. Prokurator Generalny z kolei zwrócił uwagę na wytyczne z 2011 r. i 2013 r., w których polecił rozważenie zasadności zastosowania nakazu opuszczenia lokalu mieszkalnego zajmowanego wspólnie  z pokrzywdzonym w każdej sprawie prowadzonej przeciwko podejrzanemu o przestępstwo związane z przemocą w rodzinie. Na 2014 r. PG zaplanował badania mające na celu zweryfikowanie, czy wytyczne te stosowane są w praktyce.

Rzecznik pismem z dnia 3 lutego 2015 r. zwrócił się do Prokuratora Generalnego z prośbą o informację o wynikach przeprowadzonych badań, w szczególności odnośnie do wykorzystywania środków zapobiegawczych zwłaszcza w kontekście liczby oskarżonych o przestępstwa popełnione wobec członka rodziny z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej. Pismem z dnia 5 lutego 2015 r. Rzecznik zwrócił się do Ministerstwa Sprawiedliwości z prośbą o przekazanie danych dotyczących stosowania środków zapobiegawczych w sprawach dot. przemocy w rodzinie. Przykładowo, w 2014 r., sądy powszechne prawomocnie orzekły nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym w 482 przypadkach jako środek zapobiegawczy i w 522 przypadkach jako obowiązek w związku z zawieszeniem wykonania kary na 12 724 skazanych z art. 207 Kodeksu karnego (przestępstwo znęcania się).