Biuletyn Informacji Publicznej RPO

- Rzecznik Praw Obywatelskich jest bezpartyjnym urzędnikiem  i ma się upominać o przestrzeganie praw człowieka, jest wybierany przez Sejm za zgodą Senatu. Czyli przez tych naszych reprezentantów, których wyłoniliśmy dwa dni temu w wyborach  – tak spotkanie z młodzieżą w Lublińcu zaczął Adam Bodnar.

Przyszli na nie uczniowie z ostatnich klas szkół podstawowych i liceów w Lublińcu - razem kilkaset osób, cała sala kinowa w Miejskim Domu Kultury. Spotkanie zorganizowano przy okazji spotkania regionalnego z mieszkańcami Lublińca.

- Zanim sprawy od ludzi zostaną opisane w księdze RPO dla parlamentu, badają je prawnicy w Biurze RPO – bo to jest cała instytucja, prawie 300 osób. Dlaczego aż tylu? Bo rocznie wpływa do Rzecznika ponad 50 tys. zgłoszeń od ludzi w sprawie tego, co ich spotkało w relacji z instytucjami państwa (nie tylko rządem, ale burmistrzem czy dyrektorem szkoły) – mówił Adam Bodnar.

A skąd wiemy, jakie mamy prawa? Z Konstytucji. To nie jest książeczka do postawienia na półce, lecz żywy dokument, który m.in. w rozdziale II gwarantuje nam nasze prawa. To jest nasza tarcza i nasz miecz: dzięki Konstytucji możemy się bronić (np. jeśli władza chce zbierać o nas informacje w sposób nieuprawniony), dzięki Konstytucji możemy się domagać różnych rzeczy (np. sama nasza obecność tutaj wynika z prawa do bezpłatnej edukacji) – tłumaczył RPO.

Spotkanie miało dotyczyć głownie hejtu i dyskryminacji, bo to zdaniem organizatorów spotkania interesuje młodzież. Dlatego RPO przypomniał znaczenie konstytucyjnego zakazu dyskryminacji, czyli gorszego traktowania kogoś z powodu tego, kim on jest (mówi o tym art. 32 Konstytucji). - Krzywdzić w taki sposób mogą też słowa - tłumaczył rzecznik praw obywatelskich.

Z uczniami RPO stara się spotykać regularnie. Prowadzi dla nich żywe lekcje wychowania obywatelskiego. Tłumaczy, z czego wynika koncepcja praw człowieka i jak jest umocowana w polskiej Konstytucji, podaje przykłady ze swojej działalności, które mogą zainteresować osoby młode. A potem prosi o zadanie pytań na karteczkach, anonimowo. Dzięki temu wyłania się obraz praw człowieka z perspektywy ludzi młodych – żyjących w internecie, doświadczających tam hejtu i przemocy, doświadczających trudności u progu pełnoletniości (co już mogę, a czego jeszcze nie), w rodzinie (alimenty).

Pytania z karteczek w Lublińcu

• Ile masz lat? (42) Czy masz żonę i dzieci (tak)
• Czy w Polsce powstanie system chroniący nas w internecie – np. kasujący złe wiadomości, zanim się je przeczyta? (takie możliwości istnieją, ale może lepiej, by władza z nich nie korzystała)
• Jaka była najcięższa sprawa, nad którą Pan pracował (więzienia CIA w Polsce)
• Czy gdy widzi Pan dziecko poszkodowane przez rodziców, ma Pan ochotę zemścić się? (mam prawo do emocji, ale nie mam prawa się nimi kierować – taka jest rola urzędnika państwowego. A kara nie jest zemstą)
• Czy jeśli wygrałaby lewica, to byłoby jak za komuny? Czy lubi Pan PiS? (otóż nie wolno mi tego powiedzieć – na tym właśnie polega apolityczność. To nie znaczy, że nie mam poglądów. Mam. Wyrażam je głosując, ale to moja prywatna sprawa)
• Czy zna Pan Zbigniewa Stonogę (osobiście nie, ale znam jego sprawę)
• Dlaczego Pan startował na Rzecznika Praw Obywatelskich? (bo chcę zmieniać świat na lepsze)
• Jaki był najśmieszniejszy przypadek w Pańskiej karierze (jestem typem poważnego gościa, więc trudno mi powiedzieć – ale pamiętam sprawę chłopaka, który napisał program do spowiedzi online…)
• Dlaczego robią mi zdjęcia, skoro jest RODO?
• Dlaczego partia rządząca dyskryminuje ludzi o odmiennej orientacji seksualnej?
• Czy ma Pan czasami żal, że nie mógł Pan pomóc w jakiejś sprawie?
• Ile godzin Pan pracuje?
• Gdzie jeszcze można działać na rzecz praw człowieka?
• Czy rodzice mogą brać moje pieniądze z 500+? (tak, mogą)
• Czy można dostać karę za nadużywanie wulgaryzmów w miejscu publicznym?
• Czy rodzice mogą sprawdzać prywatne wiadomości, gdy nie ma się 18 lat? (mogą, ale powinno to wynikać z porozumienia między rodzicami a dziećmi)
• Czy donos to najwyższa forma odpowiedzialności obywatelskiej? (a wiecie, kto to jest sygnalista?)
• Jak powinno się reagować na hejt? (nie być obojętnym)
• Czy w szkole powinny być zajęcia o hejcie i mowie nienawiści? (tak, powinny być)
• Czy szerzenie nienawiści jest problemem w polskim parlamencie? (jest)
• Czy nienawiść jest problemem określonych środowisk, czy całego kraju (całego kraju)
• Co się przyczynia do większego przyzwolenia na hejtowanie w społeczeństwie?
• Czym różni się hejt od krytyki? (Od doboru słów. Od tego, jak dobrze wykorzystaliśmy język polski – nie składa się on tylko z wulgaryzmów i słów niosących przemoc)
• Czy wymóg podpisywania się podpisywania się imieniem i nazwiskiem wyeliminowałby mowę nienawiści?
• Jak chronić dzieci przed patostreamingiem? (to pytanie do Waszych rodziców, bo wy pewnie macie z tym do czynienia? [ożywienie na sali])

Pytania, na które odpowiedzi nie zdążyły paść:

• Co może zrobić osoba homoseksualna, aby czuć się bezpieczna w naszym kraju
• Czy popiera Pan związki homoseksualne? Co Pan o nich myśli?
• Dlaczego osoby homoseksualne nie mogą zawierać związków małżeńskich w naszym kraju?
• Dlaczego partia rządząca dyskryminuje osoby LGBT?
• Co Pan sądzi i działaniach opozycji wyzywającej rząd i na odwrót?
• Czemu jest tak a nie inaczej?
• Czy niewiedza jest główną przyczyną nienawiści?
• Czemu mimo wszystko czuję się zagrożona?
• Czy kampania Klaudii Jachiry, która obrażała katolików i patriotów polskich, nie podlega ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich?
• Czy za hejt powinno się być karanym i czy konieczna jest zmiana prawa?
• Czy w dzisiejszych czasach, gdy dominuje informacja przesyłana elektronicznie (gdzie człowiek czuje się anonimowo), możliwe jest ograniczanie hejtu? Co Pana zdaniem można zrobić?
• Czym się różni znieważenie od zniesławienia
• Jak reagować na mowę nienawiści?
• Jaka jest skala zgłoszeń zjawiska hejtu w pracy RPO?
• Czemu w szkole nie można używać telefonów?
• Czy uważa Pan, że akcje takie jak m.in. ‘Artyści przeciw mowie nienawiści’ mają sens?
• Czy znacz gangstera?
• Ile Pan zarabia? Brutto/Netto
• Jakie masz prawa?

[PONIŻEJ w części "Zobacz więcej" można zapoznać się z innymi artykułami, które odpowiedają na pytania młodych ludzi zadawane w innych miejscowościach.]