Biuletyn Informacji Publicznej RPO

28 października 2025 r. reprezentanci Rzecznika Praw Obywatelskich odbyli spotkanie z przedstawicielami Biura Penitencjarnego Centralnego Zarządu Służby Więziennej. Tematem spotkania było funkcjonowanie osób w spektrum autyzmu przebywających w jednostkach penitencjarnych.

Spotkanie zostało zorganizowane z uwagi na coraz częściej pojawiające się kontekstowo w sprawach kierowanych do Biura RPO przypadki osób tymczasowo aresztowanych lub odbywających karę pozbawienia wolności, w których pojawia się wątek diagnozy spektrum autyzmu. W trakcie rozmowy zwrócono uwagę na dwa szczególne zagadnienia. Z jednej strony omówiono sytuację osób, które trafiają do jednostek penitencjarnych już z rozpoznaniem spektrum. Z drugiej – przedstawiono praktyczne doświadczenia funkcjonariuszy SW, wskazujące na konieczność dokonania oceny zachowania osoby osadzonej pod kątem potencjalnego występowania wspomnianego spektrum.

Podczas spotkania doszło do wymiany doświadczeń – zarówno z perspektywy informacji napływających do Biura RPO, jak i codziennej praktyki funkcjonariuszy SW, w szczególności wychowawców oraz psychologów. Zwrócono również uwagę na istotne i pozytywne przykłady współpracy, np. jednostek penitencjarnych z innowatorami społecznymi, którzy podejmują próby projektowania narzędzi wspierających funkcjonowanie osób neuroróżnorodnych w warunkach izolacji.  Uwagi te oparto m.in. na wystąpieniach prezentowanych podczas konferencji "Neuroróżnorodność za murami”, która odbyła się 27 października 2025 r. w Poznaniu. Brali w niej również udział przedstawiciele RPO. 

W spotkaniu uczestniczyli: pełnomocniczka RPO ds. praw osób z niepełnosprawnościami Monika Wiszyńska-Rakowska, pełnomocnik RPO ds. ochrony zdrowia psychicznego Błażej Kmieciak i prawniczka z Zespołu ds. Wykonywania Kar Zofia Branicka. CZSW reprezentowali dyrektor Biura Penitencjarnego ppłk Filip Skubel oraz psycholog i starszy specjalista Biura ppłk Justyna Kudiuk.