Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich przystąpił do postępowania sądowego w sprawie odmowy wydania przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego m. st. Warszawy zaświadczenia o możności zawarcia związku małżeńskiego za granicą, ze względu na to, że przyszły małżonek wnioskodawcy jest tej samej płci co wnioskodawca. W dniu 15 października 2015 r. w Sądzie Okręgowym w Warszawie odbyła się rozprawa. Mecenas Anna Mazurczak, reprezentująca RPO, argumentowała, że takie przepisy prawa krajowego, które uniemożliwiają wydanie wnioskodawcy zaświadczenia wyłącznie z tego powodu, że zamierza on zawrzeć związek małżeński z partnerem tej samej płci, są niezgodne z prawem Unii Europejskiej. "Ograniczają one bowiem swobodę przemieszczenia się, a także naruszają przepisy Karty Praw Podstawowych i Europejską Konwencję Praw Człowieka", wskazała A. Mazurczak.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich istnieją podstawy do tego, by Sąd Okręgowy w Warszawie odmówił zastosowania niezgodnych z prawem UE przepisów prawa polskiego i uznał, że odmowa wydania zaświadczenia była nieuzasadniona. Takie orzeczenie Sądu Okręgowego mogłoby być wskazówką nie tylko dla kolejnych sądów rozpatrujących tego typu sprawy, ale również dla kierowników urzędów stanu cywilnego. Jak wynika z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, nie tylko sądy, ale również organy administracji zobowiązane są bowiem do stosowania zasady pierwszeństwa prawa unijnego i tym samym zapewnienia jego pełnej efektywności. RPO poparł również wniosek ewentualny o skierowanie pytania prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej o zakres zastosowania prawa unijnego w tej sprawie. Dr Sylwia Spurek, Zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich ds. Równego Traktowania, podkreśliła, że w przypadku, gdyby Sąd Okręgowy w Warszawie zdecydował się na zadanie tego pytania, odpowiedź Trybunału Sprawiedliwości co do wykładni prawa unijnego byłaby dla tego Sądu wiążąca.