Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Pacjenta poinformował Rzecznika Praw Obywatelskich, że 15 grudnia 2015 r. do skierował Ministra Sprawiedliwości wystąpienia w sprawie ustalenia procedury postępowania w zakresie orzekania środka zabezpieczającego w postaci pobytu w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym. Zareagował tak po postanowieniach Sądu Najwyższego, które uchyliły orzeczenia sądów powszechnych o zastosowaniu środka zabezpieczającego wobec dwóch pacjentów Państwowego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Rybniku.

Nadzór penitencjarny

Wśród problemów, które budziły niepokój Rzecznika Praw Pacjenta, była kwestia jakości nadzoru penitencjarnego sprawowanego przez sędziego penitencjarnego w trybie art. 32 k.k.w. Jako przykład RPP podał przypadek pacjenta, który przez dwa lata przebywał w oddziale o wzmocnionym stopniu zabezpieczenia wbrew postanowieniu sądu, który na wniosek Komisji Psychiatrycznej do spraw Środków Zabezpieczających orzekł o umieszczeniu go w warunkach oddziału o podstawowym stopniu zabezpieczenia. Niestety decyzja władz szpitala nie została w żaden sposób skontrolowana i zakwestionowana przez sędziego penitencjarnego.
RPP postuluje, by sędziowie penitencjarni w sposób bardziej intensywny nadzorowali szpitale, w których realizowana jest detencja, badając legalność i prawidłowość wykonywania środków zabezpieczających. Postuluje też „rewizję" wszystkich długotrwałych detencji.

Opinie lekarskie

Kolejnym zarzutem Rzecznika Praw Pacjenta jest brak nierzetelności w okresowych opiniach o stanie zdrowia osób internowanych. Rzecznik pisze, iż często opinie te były formułowane na podstawie zaledwie kilku-kilkunastominutowych badań (jedynie na podstawie obserwacji pielęgniarskich, ewentualnie krótkich rozmów przeprowadzanych w obecności innych pacjentów w trakcie rutynowych obchodów lekarskich). Ponadto opinie sporządzali zwykle ci sami lekarze na przestrzeni wielu lat, a ich treści były powielane (niejednokrotnie z tymi samymi błędami interpunkcyjnymi czy stylistycznymi) i różniły się w zasadzie jedynie datą ich wystawienia.

Cardzo często opinie takie formułowane były przez pracowników tego samego oddziału szpitala, a więc osoby pozostające ze sobą w relacji bezpośredniej zależności służbowej, co mogło budzić wątpliwości, czy opinie odpowiadają warunkom formalnym określonym w art. 202 k.p.k.

RPP postuluje więc,  by wprowadzić - w przypadku przedłużającego się pobytu pacjenta w ramach realizacji środka zabezpieczającego w szpitalu psychiatrycznym - regulacje obligujące podmioty decydujące w zakresie dalszego stosowania detencji do weryfikacji przesyłanej przez kierownika zakładu opinii o stanie zdrowia internowanego. Polegałoby to na zasięganiu również opinii biegłych z zakładu innego niż ten, w którym pacjent aktualnie przebywa.
Miałaby to być regulacja niezależna o tej, która wynika z art. 204 § 1 k.k.w.

W związku z informacjami przekazywanymi przez Rzeczników Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego w kwestii nie do końca właściwej formy sporządzanych opinii, RPP postulował rozważenie regulacji prawnych ściśle określających i odnoszących się wyłącznie do struktury opinii o stanie zdrowia przekazywanych sądowi w ramach realizacji środka zabezpieczającego.

Dr Ewa Dawidziuk, dyrektor Zespołu do spraw Wykonywania Kar w Biurze RPO

Podjęcie interwencji przez Rzecznika Praw Pacjenta w przedmiocie środków zabezpieczających jest bardzo ważne. Rzecznik Praw Obywatelskich prowadził bowiem w ostatnim czasie sprawy dotyczące osób umieszczonych w szpitalu psychiatrycznym w Rybniku i przeprowadzone analizy wykazały szereg nieprawidłowości. Poza tym, coraz więcej wpływa do Biura RPO skarg indywidualnych odnoszących się do wieloletniego przedłużania pobytu internowanego w szpitalu psychiatrycznym, w oparciu o powielane, przygotowywane szablonowo opinie.

Sprawa jest monitorowana przez RPO.