Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich podjął z urzędu sprawę projektu rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej dotyczącego indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży. W projektowanych regulacjach zrezygnowano z możliwości organizowania odpowiednio indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego oraz indywidualnego nauczania na terenie przedszkola lub szkoły oraz zdecydowano, że uczniowie z niepełnosprawnościami będą mogli korzystać z tej formy edukacji jedynie w miejscu swojego zamieszkania.

W opinii Rzecznika wprowadzenie zaproponowanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej zmian może spowodować dalszą izolację dzieci z niepełnosprawnościami, a co za tym idzie istnieje ryzyko spotęgowania zjawiska wykluczenia społecznego tej grupy osób. Ponadto usunięcie z systemu edukacji możliwości indywidualnego kształcenia uczniów z niepełnosprawnościami w ramach infrastruktury szkoły czy przedszkola może powodować również poważne konsekwencje dla życia społecznego i zawodowego ich rodziców. 

Warto jednocześnie podkreślić, że w oparciu o postanowienia Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, Rzecznik rekomenduje przede wszystkim promowanie edukacji włączającej tak, aby jak największa grupa uczniów z niepełnosprawnościami kształciła się w grupie rówieśniczej w szkole powszechnej możliwie blisko ich miejsca zamieszkania.

Nauczanie indywidualne powinno mieć zatem miejsce w przypadkach wyjątkowych, gdy jest to niezbędne i uzasadnione szczególnymi potrzebami dziecka oraz świadomą decyzją jego rodziców lub prawnych opiekunów. Należy przy tym mieć na uwadze, że nauczanie indywidualne w domu nie może być jedyną formą jego realizacji, a rodzice decydując o nauczaniu indywidualnym swojego dziecka powinni móc dokonać wyboru również przedszkola i szkoły, jako miejsca, gdzie takie nauczanie będzie prowadzone.

Rzecznik uznaje opisaną wyżej sprawę za niezwykle istotną w kontekście ochrony praw osób z niepełnosprawnościami. Aktualnie przygotowywane jest pisemne stanowisko Rzecznika co do projektu rozporządzenia.