Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Zbiór podstawowych praw podatników, którym odpowiadają obowiązki organów podatkowych, zawiera projekt ustawy Karta Praw Podatnika
• Wprowadzenie Karty za potrzebne uznaje Rzecznik Praw Obywatelskich - ma ona pełnić funkcję porządkującą, edukacyjną, informacyjną
• Jednym z jej atutów jest, że posługuje się językiem prostym i zrozumiałym dla obywateli

Obecnie toczą się prace legislacyjne, mające na celu wprowadzenie do porządku prawnego Karty Praw Podatnika. Projekt odpowiedniej ustawy podczas konferencji 26 marca 2019 r. w Sejmie przedstawili prof. Włodzimierz Nykiel, dr Janusz Cichoń, prof. Andrzej Gomułowicz, dr Małgorzata Sęk oraz dr Michał Wilk.

Projekt przewiduje, że w przypadku wszczęcia postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej, organ doręczy podatnikowi egzemplarz Karty.

Głównym celem Karty jest odbudowanie wiarygodności w przestrzeni prawa podatkowego, poprawa relacji między podatnikiem a organami, zwiększenie społecznej akceptacji systemu podatkowego. Karta ma pełnić funkcję porządkującą, edukacyjną, informacyjną.

Projekt gwarantuje ochronę:

• prawa do dobrego prawodawstwa podatkowego,
• prawa do zapłaty podatku w wysokości wynikającej z ustaw podatkowych,
• prawa do domniemania rzetelności i dobrej wiary,
• prawa do prywatności,
• prawa do rzetelnego postępowania administracyjnego i sądowego w sprawach podatkowych,
• prawa do zaskarżenia rozstrzygnięć w sprawach podatkowych,
• prawa do naprawienia szkody.

Co istotne, Karta Praw Podatnika wprost odwołuje się do uprawnień Rzecznika Praw Obywatelskich. Przewiduje, że zawodowy pełnomocnik będzie mógł zgłaszać Rzecznikowi przypadki rażącego naruszenia praw podatnika.

Natomiast oceny, wnioski i rekomendacje Rzecznika, a także informacje sądów i pełnomocników o rażącym naruszeniu praw podatnika będą podstawą do sporządzenia przez Ministra Finansów corocznej informacji składanej Sejmowi o poziomie przestrzegania praw podatnika.

Projekt precyzuje również, że RPO, działając w celu zapewnienia skutecznej ochrony praw podatnika, będzie miał zagwarantowane prawo do wglądu do akt postępowania administracyjnego i sądowego w sprawach podatkowych, do udziału w postępowaniu,  do żądania wyjaśnień od organów podatkowych i formułowania ocen, wniosków  i rekomendacji.

Zdaniem RPO wprowadzenie Karty Praw Podatnika należy uznać za jak najbardziej potrzebne. Karta w jednym dokumencie systematyzuje i konsoliduje najważniejsze prawa podatników. Niewątpliwie atutem Karty jest to, że posługuje się prostym i zrozumiałym dla obywateli językiem.

Karta jest stosunkowo nowym, ale powszechnie funkcjonującym instrumentem w wielu systemach podatkowych innych państw-członków OECD. Jej treść normatywna jest często powtórzeniem innych obowiązujących już przepisów.

W najbliższym czasie projekt Karty Praw Podatnika ma trafić do Sejmu.