Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• W niektórych jednostkach penitencjarnych stanowiska prysznicowe dla osób pozbawionych wolności nie gwarantują minimum intymności podczas kąpieli – wynika z ustaleń Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur
• Nie spełnia to standardu Europejskich Reguł Więziennych, rodzi poczucie wstydu, stanowi nieuzasadnioną dolegliwość i stwarza ryzyko naruszenia zakazu poniżającego traktowania
• Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Wojciech Brzozowski zwraca się o podjęcie odpowiednich działań do dyrektora generalnego Służby Więziennej płk. Andrzeja Pecki

Wizytacje KMPT z lat 2023–2024 wskazują, że mamy do czynienia z sytuacjami dwojakiego rodzaju: albo stanowiska prysznicowe nie są wydzielone w ogóle, albo są wprawdzie wydzielone, lecz nie mają zasłon umożliwiających odgrodzenie się od innych osób. Takie sytuacje KMPT odnotował dwukrotnie w 2023 r. oraz czterokrotnie w 2024 r.

W ocenie RPO poszanowanie godności osobistej osadzonych oznacza również szacunek dla indywidualnego poczucia wstydu, które może towarzyszyć grupowym prysznicom. Osadzonym powinno się zatem zapewnić elementarną intymność w czasie kąpieli.

Europejskie Reguły Więzienne podkreślają, że więźniowie powinni mieć dostęp do pomieszczeń sanitarnych, które są higieniczne i respektują ich prywatność. Opisane sytuacje świadczą, że standard ten nie jest respektowany, co potęguje uczucie wstydu, stanowi nieuzasadnioną dolegliwość i stwarza ryzyko naruszenia zakazu poniżającego traktowania.

Problem wystąpił zarówno na oddziałach dla mężczyzn, jak i kobiet, co budzi również obawy o przeciwdziałanie przemocy ze względu na płeć i przemocy seksualnej (SGBV). 

ZRPO Wojciech Brzozowski zwraca się do DGSW o podjęcie efektywnych działań w celu zapewnienia, że stanowiska prysznicowe w jednostkach penitencjarnych są wydzielone i mają zasłony umożliwiające zachowanie intymności w czasie kąpieli. Ponadto występuje o dokonanie przeglądu sytuacji w jednostkach penitencjarnych i przedstawienie RPO następujących danych:

•    w ilu jednostkach penitencjarnych brak jest wydzielonych stanowisk prysznicowych (ze wskazaniem, które to jednostki);
•    w ilu jednostkach, mimo wydzielenia wszystkich stanowisk prysznicowych, stwierdzono brak zasłon.

ZRPO prosi także płk. Andrzeja Peckę o poinformowanie o stanowisku i podjętych działaniach.

KMP.571.22.2024