Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2016 r. zlikwidowana została Rada do spraw Przeciwdziałania Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobii i związanej z nimi Nietolerancji. Do zniesienia Rady doszło w momencie, w którym narastająca w społeczeństwie niechęć wobec migrantów oraz innych osób o różnym pochodzeniu rasowym, narodowym bądź etnicznym, czy wyznawców różnych religii lub innych mniejszości coraz częściej prowadzi do przejawów nietolerancji, a nawet motywowanych uprzedzeniami aktów przemocy fizycznej.

Zadaniem utworzonej w 2013 roku Rady do spraw Przeciwdziałania Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobii i związanej z nimi Nietolerancji było koordynowanie działań podejmowanych przez organy administracji publicznej na rzecz zwalczania nierówności związanej z pochodzeniem rasowym, narodowym czy etnicznym oraz przeciwdziałania rasizmowi i ksenofobii. Powołanie Rady docenione zostało m.in. przez Komitet Przeciwko Torturom, który uznał utworzenie przez Polskę tego organu za pozytywny aspekt zmiany polityk, programów i działań administracyjnych na rzecz zapewnienia realizacji Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania. Komitet do spraw Likwidacji Dyskryminacji Rasowej zwrócił z kolei uwagę na potrzebę zwiększenia efektywności prac Rady, co miało skutkować poprawą jakości współpracy organów na szczeblu centralnym. Z tej perspektywy decyzja o rozwiązaniu Rady wydaje się zatem niezrozumiała i może zostać negatywnie odebrana również na forum międzynarodowym.

Obowiązkiem państwa jest zapewnienie odpowiednich środków ochrony prawnej i skutecznego zapobiegania wszelkim formom dyskryminacji, badanie źródeł tego zjawiska i właściwe gromadzenie danych. Odnosi się on także do mowy i przestępstw z nienawiści, które zdają się być narastającym w naszym kraju problemem wymagającym kompleksowych działań wielu instytucji. Podejmowane w ramach prac Rady inicjatywy, jak projekt utworzenia repozytorium raportów i danych statystycznych związanych z mową nienawiści oraz ds. opracowania definicji terminów związanych z mową nienawiści, przyczyniały się do poprawy efektywności podejmowanych w tym obszarze działań.   

Rzecznik Praw Obywatelskich krytyczne uwagi co do planowanego rozwiązania Rady do spraw Przeciwdziałania Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobii i związanej z nimi Nietolerancji przedstawił w dwóch wystąpieniach, skierowanych w dniu 25 kwietnia 2016 r. do Minister Cyfryzacji, przy którym to resorcie działała Rada, oraz Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Rzecznik Praw Obywatelskich wyraził nadzieję, że podjęte działania będą miały charakter organizacyjny i w efekcie zmierzać będą do wzmocnienia współpracy różnych organów publicznych w zakresie zwalczania mowy nienawiści i innych form nietolerancji. W związku z tym Rzecznik zapytał, czy w miejsce Rady powstanie inny mechanizm umożliwiający koordynację prac wspomnianych instytucji, który należy uznać za niezbędny. Rzecznik nadal oczekuje na odpowiedź w tej sprawie.