Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich wskazuje, że nadal są spółdzielnie mieszkaniowe, w których najwyższym organem jest zebranie przedstawicieli, a nie - jak stanowi ustawa z 2007 r. - walne zgromadzenie wszystkich członków spółdzielni
• Choć ustawa z 2007 r. stworzyła podstawę do realizowania w spółdzielniach zasad demokracji bezpośredniej, okazało się to częściowo iluzoryczne - podkreśla RPO
• Nie ma żadnych sankcji prawnych, aby zebrania przedstawicieli zostały zastąpione walnym zgromadzeniem - jeżeli takie zebranie nie podejmie odpowiedniej  uchwały, która zostanie wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego

Zastępca RPO Stanisław Trociuk wystąpił w tej sprawie do ministra inwestycji i rozwoju Jerzego Kwiecińskiego.  Przypomniał, że w 2017 r. RPO skierował do resortu wystąpienie, w którym wskazywał na potrzebę analizy regulacji dotyczących walnych zgromadzeń w spółdzielniach mieszkaniowych.

W 2007 r. nowelizacja ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych wprowadziła zasadę, że walne zgromadzenie wszystkich członków spółdzielni nie może być zastępowane zebraniem przedstawicieli. Istniejące spółdzielnie miały odpowiednio zmienić swe statuty do 30 listopada 2007 r. i zgłosić te zmiany w Krajowym Rejestrze Sądowym do 30 grudnia 2007 r.  

Do Biura RPO wpływają skargi, z których wynika, że mimo upływu ponad 10 lat nadal funkcjonują spółdzielnie mieszkaniowe, w których najwyższym organem jest zebranie przedstawicieli. „Tego stanu rzeczy nie akceptują członkowie spółdzielni, którzy zainteresowani są zwiększeniem swojego wpływu na działalność najwyższego organu spółdzielni poprzez bezpośredni udział w posiedzeniach walnych zgromadzeń” - napisał Stanisław Trociuk. Skarżą się na brak środków prawnych, które umożliwiałyby realizację ustawowego obowiązku zmian w statutach i zastąpienia zebrania przedstawicieli walnym zgromadzeniem.

RPO przyznaje, że nie ma sankcji, które pozwalałyby na doprowadzenie do sytuacji, w której zebrania przedstawicieli zastąpiono by walnym zgromadzeniem - jeżeli  uchwała o zmianie statutu nie zostanie uchwalona przez zebranie przedstawicieli i zarejestrowana w KRS. Tego stanu rzeczy nie mogą zrozumieć i zaakceptować członkowie spółdzielni zainteresowani udziałem w walnych zgromadzeniach. „Osoby te podkreślają także, że możliwość zmian blokuje często nieliczna i niereprezentatywna grupa członków, wybranych przed laty jako przedstawiciele” - podkreślił Stanisław Trociuk.

Jakkolwiek RPO ma uwagi krytyczne także wobec regulacji określających funkcjonowanie walnych zgromadzeń, to ustawa z 2007 r. - wychodząc naprzeciw oczekiwaniom członków spółdzielni mieszkaniowych - stworzyła podstawę do realizowania w nich zasad demokracji bezpośredniej. „Niestety, przedstawione rozważania wskazują, iż w stosunku do niektórych spółdzielni możliwość ta okazała się iluzoryczna” - brzmi konkluzja pisma.

Rozwiązanie problemu jest niemożliwe bez dokonania zmian ustawowych. Dlatego Stanisław Trociuk zwrócił się do ministra o rozważenie podjęcia odpowiednich prac legislacyjnych.

IV.7212.1.2018