Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Osoba po tranzycji i odpowiedniej zmianie danych osobowych ma problem z uzyskaniem duplikatu dyplomu studiów z aktualnymi danymi, bo jej uczelnia została zlikwidowana  
• Archiwum Państwowe poinformowało ją, że nie jest uprawnione do zmiany danych w przechowywanej dokumentacji, a Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego wskazało, że jedyną drogą jest wniosek do sądu o "odtworzenie zaginionego lub zniszczonego dokumentu"
• Osoby, które wytoczyły powództwo o ustalenie płci, zakończone prawomocnym wyrokiem sądu, powinny móc domagać się realizacji skutków prawnych tego orzeczenia w procedurze administracyjnej, a nie sądowej - napisał Rzecznik Praw Obywatelskich do MNiSzW, prosząc o zainicjowanie zmian prawa

Do Biura RPO wpłynął wniosek ws. zmiany danych osobowych i wydania duplikatu dyplomu ukończenia studiów w zlikwidowanej Wyższej Szkole Zarządzania i Nauk Społecznych im. ks. Emila Szramka w Tychach.

Z nadesłanej przez skarżącą dokumentacji wynika, że Sąd Okręgowy ustalił, iż jest osobą płci żeńskiej. Uzyskała ona zamianę numeru PESEL, imienia i nazwiska. Zwróciła się także o wydanie duplikatu dyplomu studiów.

Kuratorium Oświaty poinformowało ją, że  powinna skontaktować się z MNiSzW. Resort poinformował skarżącą, że Archiwum Państwowe, gdzie jest dokumentacja  tej uczelni, jest uprawnione jest do wydawania uwierzytelnionych odpisów, wypisów, wyciągów materiałów itp. Wskazano. że w przypadku konieczności wydania nowego dokumentu istnieje możliwość odtworzenia dokumentacji.

Archiwum poinformowało też, że nie jest uprawnione do zmiany danych w przechowywanej dokumentacji oraz że nie interpretuje zapisów i nie ingeruje w treść dokumentacji przejętej na podstawie art. 192a Prawa o szkolnictwie wyższym. Dodano, że po przekazaniu dokumentacji studiów do właściwego archiwum dokumenty potwierdzające ukończenie studiów wydaje się na podstawie przepisów o narodowym zasobie archiwalnym. 

Skarżąca poinformowała MNiSzW o tych odpowiedziach. Resort odesłał ją do przepisów dekretu, wskazując że zgodnie z nim, jeżeli zaginął lub uległ zniszczeniu dyplom naukowy lub świadectwo z ukończenia wszelkiego rodzaju szkół, a zainteresowana osoba nie może uzyskać nowego dokumentu lub jego duplikatu, to może wystąpić do sądu o odtworzenie zaginionego lub zniszczonego dokumentu.

W ocenie MNiSzW w obecnym stanie prawnym jedyną dostępną drogą zmiany danych osobowych na dyplomie zlikwidowanej uczelni, miałoby być złożenie wniosku do sądu. Treść dekretu nie pozwala jednak jednoznacznie stwierdzić, że zakres przedmiotowy postępowania odtworzeniowego został ukierunkowany m.in. na zmianę danych osobowych na dyplomie.

Taki stan prawny stwarza zatem nie tylko potencjalne zagrożenie dla jednolitości praktyki orzeczniczej, ale przede wszystkim realne zagrożenie, że część obywateli pozostaje pozbawiona procedury umożliwiającej doprowadzenie treści dyplomów naukowych lub świadectw do stanu zgodnego z rzeczywistością, co można stwierdzić dopiero po kolejnym postępowaniu sądowym.

Słuszne wydaje się zatem, aby osoby, które wytoczyły powództwo o ustalenie płci, zakończone prawomocnym wyrokiem sądu, mogły domagać się realizacji skutków prawnych tego orzeczenia we właściwej procedurze administracyjnej.

Dlatego RPO Marcin Wiącek zwraca się do min. Marcina Kulaska o podjęcie stosownej inicjatywy legislacyjnej - tak aby jednostka nie była zmuszana wdawać się w kolejne postępowania. 

VII.501.211.2024