Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich zgłosił udział w postępowaniu Trybunału Konstytucyjnego z wniosku Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego (sygn. akt K 3/25), dotyczącego zróżnicowania wysokości podatków od garaży w zależności od tego, czy znajdują się w budynku mieszkalnym, czy "budynku pozostałym bądź jego części".
• AKTUALIZACJA 29.10.2025: Niezgodne z Konstytucją jest, że garaże w budynkach mieszkalnych korzystają z preferencyjnej stawki podatku, a te w budynkach wolnostojących są obciążone wyższą stawką, choć oba służą szeroko rozumianym celom mieszkalnym - pisze m.in. Marcin Wiącek w uzasadnieniu stanowiska dla TK

RPO przedstawił stanowisko, że: 

• art. 1 a ust. 2c w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a i e u.p.o.l.  w zakresie, w jakim w odniesieniu do „pomieszczenia przeznaczonego do przechowywania pojazdów" różnicują wysokość podatku od nieruchomości w zależności od tego, czy pomieszczenie to znajduje się w „budynku mieszkalnym", czy „budynku pozostałym lub jego części", przez co w odniesieniu do pomieszczenia znajdującego się w „budynku pozostałym lub jego części" zastosowanie ma stawka określona w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. e u.p.o.l., a nie stawka określona w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a u.p.o.l. - są niezgodne z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 64 ust. 2 i art. 84 Konstytucji RP.

Skrótowe omówienie stanowiska RPO 

Zdaniem RPO wnioskodawca trafnie zidentyfikował problem konstytucyjny, wskazując że od 1 stycznia 2025 r. doszło do nieuprawnionego konstytucyjnie zróżnicowania zasad opodatkowania dwóch kategorii "pomieszczeń przeznaczonych do przechowywania pojazdów", w zależności od kryterium ich lokalizacji. 

Doprowadziło to do sytuacji, że pomieszczenie do przechowywania pojazdów znajdujące się w budynku mieszkalnym może korzystać z preferencyjnej stawki opodatkowania. Takie samo zaś pomieszczenie - pełniące tę samą funkcję, tylko zlokalizowane w pozostałym budynku lub jego części - podlega opodatkowaniu według dziesięciokrotnie wyższej stawki podatku od nieruchomości.

Wobec braku definicji budynku mieszkalnego, w doktrynie prawa podatkowego za budynek przyjęło się uważać całość pomieszczeń, związanych z szeroko pojętą funkcją zamieszkiwania. W skład budynku mieszkalnego wchodzą zatem nie tylko pomieszczenia mieszkalne, lecz także np. kotłownia, pralnia czy garaż.

Przyznanie preferencyjnej stawki podatku od budynków lub ich części mieszkalnych wypełnia dyrektywy działania państwa co do wspierania polityki zaspokajania potrzeb mieszkaniowych obywateli. Preferencyjna stawka podatku dla budynków mieszkalnych ma na celu realizację konstytucyjnego obowiązku państwa, o którym mowa w art. 75 Konstytucji. Prowadzi do zmniejszenia obciążenia podatkowego, gdy mamy do czynienia z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych, co ma niekwestionowany wymiar społeczny.

W wyroku z 18 października 2023 r. (sygn. akt SK 23/19) - dotyczącym zróżnicowania stawek w podatku od nieruchomości w zależności od wyodrębnienia lub niewyodrębnienia garażu w budynku mieszkalnym jako przedmiotu odrębnej własności - TK odwoływał się do stanowiska Marszałka Sejmu. Trafnie zwrócił on uwagę, że mimo iż garaż nie służy celom mieszkaniowym, to nie można uznać, że sposób jego użytkowania jest oderwany od mieszkalnego charakteru budynku. 

W ocenie Marszałka Sejmu, uwzględniając współczesne uwarunkowania społeczno-gospodarcze, należy przyjąć, że posiadanie miejsca postojowego w podziemnym garażu wielostanowiskowym stanowi immanentny element mieszkania. Podobnie dzieje się w przypadku innych rodzajów pomieszczeń przynależnych do budynku mieszkalnego, zwłaszcza piwnicy, strychu czy komórki, choćby nie przylegały do budynku mieszkalnego lub były położone w granicach nieruchomości gruntowej poza budynkiem.

RPO podkreśla zatem, że zakwestionowane przepisy wprowadzają nieuprawnione konstytucyjnie zróżnicowanie opodatkowania, dotyczące identycznej kategorii pomieszczeń wyłącznie ze względu na ich lokalizację. Jest to sprzeczne z zasadą równości (art. 32 ust. 1 Konstytucji).

Wszyscy właściciele lub posiadacze samoistni pomieszczeń służących do przechowywania pojazdów są w takiej samej grupie relewantnej, jednakże ich sytuacja z perspektywy opodatkowania została ukształtowana odmiennie.  Różnicując wysokość obciążeń podatkowych w ten sposób, że garaże w  budynkach mieszkalnych mogą korzystać z preferencyjnej stawki, a te z budynków pozostałych obciążone są wyższą stawką podatku , ustawodawca doprowadził do odmiennego potraktowania podmiotów podobnych.

Nie sposób uznać, aby to odstępstwo od konstytucyjnej zasady równości mogło zostać uznane za dopuszczalne. Kryterium zróżnicowania, jakim jest lokalizacja garażu ma charakter arbitralny, nie pozostaje w racjonalnym związku z celem podatku, który powinien uwzględniać wykorzystanie majątku na szeroko rozumiane cele mieszkalne.

Interes fiskalny nie może usprawiedliwiać nieproporcjonalnego obciążenia właścicieli lub posiadaczy samoistnych pomieszczeń służących do przechowywania pojazdów. A różnica w stawce podatku od nieruchomości jest ponad dziesięciokrotna. Nie sposób wskazać na wartości konstytucyjne, które uzasadniałyby odmienne traktowanie tej grupy obywateli w zależności od tego, gdzie jest zlokalizowany garaż. Przyjętemu przez ustawodawcę rozwiązaniu sprzeciwiają się zasady równości (art. 32 Konstytucji), ochrony własności (art. 64 ust. 2 Konstytucji) oraz określenia obowiązku daninowego na zasadzie równości podatkowej (art. 84 Konstytucji).

Gdy garaż wolnostojący faktycznie wykorzystywany jest na szeroko rozumiane cele mieszkalne - służąc do realizacji codziennych potrzeb życiowych, tj. dojazdu do pracy, szkoły, placówki medycznej - należałoby przyjąć, że nieodzownie wiąże się z korzystaniem lokalu mieszkalnego, nawet jeżeli znajduje się on w odrębnym budynku mieszkalnym. Staje się wtedy rozszerzeniem takiego lokalu w sferze potrzeb komunikacyjnych i logistycznych gospodarstwa domowego. 

Dlatego także wobec garażu wolnostojącego powinna znaleźć zastosowanie preferencyjna stawka opodatkowania - tak samo jak wobec pomieszczeń dla pojazdów  w bryle budynku mieszkalnego.

Z tych wszystkich  względów RPO podziela pogląd wnioskodawcy. 

V.511.519.2025