Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Osoby z niepełnosprawnością mowy skarżą się na odmowy udziału w teleturniejach w Telewizji Polskiej
• Elementem misji publicznej TVP powinny być działania na rzecz pełnego włączania osób z niepełnosprawnościami w życie społeczne 
• Media publiczne powinny stanowić dobry wzorzec

O wyjaśnienia w sprawie możliwości udziału osób z niepełnosprawnością mowy w teleturniejach emitowanych na antenie TVP2 zastępczyni RPO ds. równego traktowania Sylwia Spurek zwróciła się do jej dyrektora  Marcina Wolskiego.

Do Biura RPO wpływają skargi na odmowę uczestnictwa w teleturniejach osobom z niepełnosprawnością mowy. Rzecznik ma informacje o takich przypadkach związanych z programami „Jeden z dziesięciu” i „Koło Fortuny”. Według osób, które zgłosiły chęć uczestnictwa, możliwe jest zrozumienie wypowiadanych przez nich słów.

Potwierdza to nagranie umieszczone w internecie przez jedną z tych osób, która symulowała swój udział w „Kole Fortuny”. - Po zapoznaniu się z nagraniem należy stwierdzić, że udział tej osoby w programie był możliwy, konieczne było jedynie odpowiednie wsłuchanie się w jej wypowiedzi przez prowadzącego, innych uczestników oraz pozostałe osoby biorące udział w realizacji programu – napisała Sylwia Spurek. Ponadto podczas emisji istnieje możliwość dodania napisów dla ułatwienia widzom zrozumienia wypowiedzi.

Zgodnie z art. 21 ustawy z 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji Telewizja Polska ma za zadanie realizować misję publiczną. Jej elementem powinny być też działania na rzecz pełnego włączania osób z niepełnosprawnościami w życie społeczne. Za jego element należy uznać taką organizację programów telewizyjnych, aby mogły w nich aktywnie uczestniczyć osoby z niepełnosprawnościami. Mając zatem na względzie swoją misję, Telewizja Polska powinna podjąć wszelkie możliwe działania w tym zakresie.

Jest to ważne m.in. dlatego, że środowisko osób z niepełnosprawnościami wskazuje na kreowanie w mediach ich niewłaściwego wizerunku. Przedstawiane są one jako beneficjenci pomocy charytatywnej (tzw. „biedni niepełnosprawni”) lub też pokazuje się ich „heroiczne wyczyny”.

Zastępczyni RPO podkreśla, że art. 8 ratyfikowanej przez Polskę Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych zobowiązuje m.in. do podnoszenia świadomości społecznej dotyczącej osób z niepełnosprawnościami w celu szerzenia poszanowania dla ich praw i godności oraz do zwalczania stereotypów, uprzedzeń i szkodliwych praktyk wobec nich, a ponadto promowania świadomości ich potencjału i wkładu w życie społeczne. 

- W kontekście mediów publicznych należy zauważyć, że Konwencja wymaga takiej organizacji produkcji programów telewizyjnych, aby niepełnosprawność nie była powodem wykluczenia z udziału w nich. Media publiczne w tym zakresie powinny stanowić dobry wzorzec - zaznaczyła Sylwia Spurek.

XI.814.6.2017