Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Niemożność zaskarżenia decyzji sądu II instancji w kwestii zawieszenia postępowania karnego może być niezgodna z konstytucyjnym prawem do obrony - uważa Rzecznik Praw Obywatelskich
• Argumentuje, że okoliczności uniemożliwiające kontynuowanie procesu mogą wystąpić dopiero na etapie odwoławczym sprawy
• Np. ciężka choroba może znacznie utrudniać oskarżonemu osobistą obronę, dlatego w jego interesie jest, aby w czasie jej trwania postępowanie było zawieszone

Adam Bodnar zwrócił się do ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry, aby umożliwić wnoszenie zażalenia na postanowienie w przedmiocie zawieszenia postępowania - także, jeśli zostało ono wydane w sądzie II instancji.

RPO powołał się na wpływające do niego wnioski, które wskazują na problemy związane z zawieszaniem postępowania karnego. Zgodnie z Kodeksem postepowania karnego, postanowienie sądu w przedmiocie zawieszenia jest zaskarżalne w sądzie I instancji i niezaskarżalne w sądzie II instancji. W I instancji zażalenie można złożyć zarówno na decyzję zawieszającą proces, jak i odmawiającą tego, a także na podjęcie sprawy wcześniej zawieszonej.

Zdaniem RPO trudno znaleźć jakiekolwiek zasadne argumenty przemawiające za zasadnością braku zażalenia decyzji II instancji. Katalog przesłanek zawieszenia postępowania jest identyczny - niezależnie od instancji, w której się ono toczy. Zawsze są to zewnętrzne, obiektywne okoliczności, uniemożliwiające w danym momencie dalsze procedowanie.  Jest w pełni możliwe, że wystąpią lub ujawnią się one dopiero na etapie postępowania odwoławczego - zaznaczył RPO.

Decyzja co do zawieszenia postępowania może mieć istotne znaczenie dla ochrony praw i interesów stron postępowania. „Przykładowo, ciężka choroba znacznie utrudniać będzie oskarżonemu osobistą obronę, więc w jego interesie leży, aby w czasie jej trwania postępowanie było zawieszone” - napisał Adam Bodnar.

Jego zdaniem brak  możliwości takiego zaskarżenia jedynie z tego powodu, że decyzję wydano w II instancji, wydaje się zatem niezgodny z konstytucyjnym prawem do obrony wyrażonym w art. 42 ust. 2 Konstytucji RP.

RPO wskazał, że Kpk przewiduje obecnie, iż niektóre rozstrzygnięcia sądu II instancji o charakterze incydentalnym podlegają kontroli równorzędnego składu tego samego sądu. Wprowadzenie zaskarżalności postanowienia w przedmiocie zawieszenia postępowania wydanego przez sąd II instancji nie stanowiłoby zatem nowości w systemie prawnym.

II.511.30.2018