Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Władze Opola zamierzają umieścić szkołę specjalną w budynku, który budzi sprzeciw rodziców dzieci ze specjalnymi potrzebami  
• W pobliżu nie ma przystanku komunikacji miejskiej, chodnik jest nierówny, zaś otoczenie placówki - bardzo głośne; nie ma też komfortowej drogi dojazdowej, a piesi muszą przechodzić przez tory kolejowe.
• Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Valeri Vachev pisze do prezydenta Opola Arkadiusza Wiśniewskiego
• AKTUALIZACJA 12.09.2024: Zmiana lokalizacji szkoły nie jest docelowa, a organ prowadzący będzie dokładał starań, aby podjąć działania związane z budową nowego obiektu, w którym będą mogły funkcjonować szkoły prowadzące kształcenie specjalne. Niezbędna będzie możliwość pozyskania środków z zewnętrznych funduszy - głosi odpowiedź.
• AKTUALIZACJA 10.10.2024: ZRPO Valeri Vachev dziękuje za wyjaśnienia. Zwraca jednak uwagę na kilka kwestii, które nie zostały doprecyzowane w odpowiedzi.

Rzecznik prowadzi postępowanie wyjaśniające w sprawie skargi dotyczącej planowanego zlokalizowania szkoły specjalnej w Opolu. Z otrzymanej korespondencji wynika, że w związku ze wzrostem liczby uczniów z niepełnosprawnościami i brakiem miejsc w funkcjonujących placówkach, samorząd postanowił otworzyć szkołę specjalną w budynku przy ul. Torowej 7. Lokalizacja ta budzi jednak sprzeciw rodziców uczniów z niepełnosprawnościami, którzy mieliby do szkoły uczęszczać.

W skardze do Rzecznika wskazują na obawy oraz niedogodności, takiej jak m.in. brak przystanku komunikacji miejskiej w pobliżu, zaniedbany i nierówny chodnik (co jest istotne dla uczniów poruszających się na wózkach) oraz głośne otoczenie placówki (odgłosy pociągów i szczekanie psów z sąsiadującego schroniska). Rodzice określają okolicę budynku jako niebezpieczną, nie ma komfortowej drogi dojazdowej do szkoły, a piesi muszą przechodzić przez tory kolejowe.

W opinii skarżących ulokowanie szkoły na obrzeżach miasta uniemożliwi również podejmowanie przez uczniów aktywności, które realizowali wcześniej bez konieczności organizowania przejazdu busem, tj. wyjść do sklepu, parku czy teatru.

Rzecznik podnosił już tę sprawę w wystąpieniu do Wydziału Oświaty Urzędu Miasta z 18 marca 2024 r.) W odpowiedzi z 11 kwietnia 2024 r. wskazano, że budynek przy ul. Torowej jest usytuowany w kompleksie obiektów szkolnych, w których obecnie funkcjonuje Centrum Kształcenia Zawodowego, gdzie w pracowniach jest zorganizowana praktyczna nauka zawodu dla ponad 1000 uczniów szkół prowadzących kształcenie zawodowe, a także bursa dla młodzieży szkolnej oraz Szkolne Schronisko Młodzieżowe.

Opisano także, na jakie warunki będą mogli liczyć uczniowie w nowej siedzibie -  to m.in. zainstalowanie zewnętrznej windy, dostosowania do potrzeb osób z niepełnosprawnością sanitariatów, brak barier architektonicznych w budynku. Podkreślono, że był to jedyny wolnym obiekt, który można było w krótkim czasie zaadaptować na potrzeby Szkoły Specjalnej Przysposabiającej do Pracy. Lokalizacja ta ponadto ma nie być docelową, a organ prowadzący będzie się starał, by podjąć działania związane z budową nowego obiektu, w którym w przyszłości będą mogły funkcjonować szkoły prowadzące kształcenie specjalne.

Doceniając w pełni działania Urzędu Miasta na rzecz zapewnienia uczniom budynku bez barier, należy wskazać, że w odpowiedzi w żaden sposób nie odniesiono się do jednej z głównych kwestii, której dotyczyło wystąpienie Rzecznika, tj. otoczenia placówki, które zdaniem osób skarżących jest niedostępne, a miejscami wręcz niebezpieczne dla uczniów. 

A w niektórych przypadkach dla zapewnienia rzeczywistej dostępności nie jest wystarczające dostosowanie samego budynku. Jeśli chodzi o budynki użyteczności publicznej, w tym szkoły, dostępne powinno być również otoczenie. Przy projektowaniu szkół dla uczniów ze szczególnymi potrzebami należy zatem brać pod uwagę ich uzasadnione potrzeby i możliwość ich zaspokojenia w konkretnej lokalizacji.

Według rodziców w Opole brakuje placówek dostosowanych do potrzeb uczniów z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów w spektrum autyzmu. Szkoły takie mają być niewystarczająco przystosowane, a propozycje inwestycji rozwijających ofertę edukacyjną dla tej grupy uczniów mają nie być uwzględniane.\

Valeri Vachev prosi Prezydenta Miasta o wyjaśnienia, zwłaszcza  o poinformowanie:

• czy i w jaki sposób przy planowaniu nowej lokalizacji szkoły specjalnej wzięto pod uwagę potrzeby uczniów z niepełnosprawnościami;
• czy oprócz prac remontowych w budynku podjęto działania dla dostosowania otoczenia do potrzeb osób z niepełnosprawnościami i wyeliminowania barier architektonicznych w pobliżu lub takie działania są planowane;
• czy planowane jest zorganizowanie przystanku komunikacji miejskiej w pobliżu szkoły;
• czy zbadano natężenie hałasu w budynku szkoły i w jej najbliższym otoczeniu w związku z jej zlokalizowaniem w sąsiedztwie schroniska dla zwierząt i trakcji kolejowej.

ZRPO pyta też o liczbę miejsc oraz rodzajów placówek, którymi dysponuje miasto Opole dla uczniów z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów w spektrum autyzmu.

Odpowiedź Arkadiusza Wiśniewskiego, prezydenta Opola

Odpowiadając na pismo nr XI.7036.19.2024.DB z dnia 14 sierpnia br. dotyczące skargi w sprawie zamiaru zlokalizowania szkoły specjalnej w budynku przy ul. Torowej 7 w Opolu, uprzejmie wyjaśniam, co następuje:

Przy planowaniu nowej lokalizacji szkoły specjalnej wzięto pod uwagę potrzeby uczniów z niepełnosprawnościami. Jak wskazano we wcześniejszej odpowiedzi, Zespół Szkół Specjalnych w Opolu, w którego skład wchodzą Publiczna Szkoła Podstawowa nr 13 im. Janusza Korczaka oraz Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy (SSPdP), jest placówką o wieloletnich tradycjach w zakresie kształcenia dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną, która dzięki doświadczeniu i ogromnemu zaangażowaniu kadry pedagogicznej jest postrzegana jako miejsce przyjazne dziecku. Od roku szkolnego 2019/2020 - ze względu na zmienione przepisy oświatowe ograniczające liczebność oddziałów specjalnych, znacząco zwiększyła się liczba oddziałów prowadzonych przez ZSS. Z tego względu dotychczasowa lokalizacja była niewystarczająca dla zapewnienia odpowiednich warunków kształcenia większej liczbie grup klasowych, a także na przyjęcie nowych uczniów. Podjęta została decyzja o zmianie lokalizacji prowadzenia zajęć dla starszej grupy uczniów. Jak wskazano w piśmie z dnia 11 kwietnia br. zaproponowane rozwiązanie zapewnia lepsze warunki uczniom SSPdP, którzy będą uczyć się w jednym niezależnym i w pełni dostosowanym do ich potrzeb obiekcie oświatowym. Od bieżącego roku szkolnego dla uczniów Szkoły Specjalnej Przysposabiającej do Pracy dostępnych będzie ponad 1600 m2 powierzchni użytkowej, w tym pełnowymiarowa sala gimnastyczna, sala integracji sensorycznej, obszerne, jasne i ciche pracownie dydaktyczne oraz salki terapeutyczne i pomieszczenia sanitarne - wszystkie w pełni dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. W budynku nie ma barier architektonicznych, ponadto została zainstalowana winda zewnętrzna.

Nadmieniam, że oprócz prac remontowych w budynku przy ul. Torowej 7 w Opolu, podjęto działania w celu dostosowania otoczenia do potrzeb osób niepełnosprawnych, jak również wyeliminowania barier architektonicznych w pobliżu. Do dokończenia pozostał remont elewacji, podpiwniczenia oraz zagospodarowanie terenów zielonych wokół szkoły, które będą służyć uczniom również do celów dydaktycznych.

Na chwilę obecną, nie ma możliwości włączenia ul. Torowej do obsługi komunikacją miejską, jak również zbudowanie przystanku komunikacyjnego wraz z peronem oraz wiatą przystankową. Jednocześnie uprzejmie wyjaśniam, że większość uczniów to osoby pełnoletnie, które korzystają z dowozu zapewnionego przez samorządy lub są dowożone przez rodziców.

Z informacji uzyskanej z Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Opola wynika, że na podstawie posiadanej mapy hałasu nie stwierdza się przekroczeń hałasu komunikacyjnego i kolejowego w okolicach placówki oświatowej przy ul. Torowej 7.

Uprzejmie informuję, że do 22 publicznych szkół podstawowych oraz do 20 szkół ponadpodstawowych funkcjonujących samodzielnie oraz w zespołach szkół, dla których organem prowadzącym jest Miasto Opole, do oddziałów ogólnodostępnych i integracyjnych uczęszcza łącznie ponad 630 uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, w tym również ze względu na autyzm, w tym Zespół Aspergera. Ponadto w roku szkolnym 2022/2023 dyrektorzy publicznych szkół podstawowych zaplanowali utworzenie oddziałów specjalnych, jednak ze względu na brak chętnych oddziały te nie zostały wówczas utworzone. Jednocześnie uprzejmie wyjaśniam, że z informacji uzyskanych od dyrektorów ww. szkół wynika, że rodzice dzieci w spectrum autyzmu nie są zainteresowani zapisaniem ich dzieci do oddziałów specjalnych, bowiem bardziej preferują nauczanie włączające w oddziałach ogólnodostępnych. W bieżącym roku szkolnym w jednej z publicznych szkół podstawowych prowadzonych przez Miasto Opole utworzono 3 oddziały dla dzieci w spectrum autyzmu tj. 1 oddział kl. I - 4 uczniów oraz 2 oddziały kl. IV po 3 uczniów w każdej z nich.

Pragnę uprzejmie ponownie poinformować, że zmiana lokalizacji ww. szkoły nie jest docelowa, a organ prowadzący będzie dokładał starań, aby podjąć działania związane z budową nowego obiektu, w którym w przyszłości będą mogły funkcjonować szkoły prowadzące kształcenie specjalne. Przy czym z uwagi na znaczące koszty takiej inwestycji, niezbędna będzie do tego możliwość pozyskania środków z zewnętrznych funduszy.

Kolejne pismo do prezydenta Opola

Prezydent wskazał, że oprócz prac remontowych w budynku podjęto działania dla dostosowanie otoczenia do potrzeb osób z niepełnosprawnościami oraz wyeliminowania barier architektonicznych w pobliżu. Nie podano jednak, jakie działania zostały zaplanowane lub zrealizowane oraz czy dostosowanie obejmie najbardziej newralgiczne w opinii rodziców kwestie tj. nierówny chodnik, brak komfortowej drogi dojazdowej czy konieczność przechodzenia przez tory kolejowe.

Ponadto prezydent napisał, że obecnie nie ma możliwości włączenia ul. Torowej do obsługi komunikacji miejskiej, jak również zbudowania przystanku wraz z peronem i wiatą. Nie wyjaśniono jednak, jaka jest tego przyczyna.

W odpowiedzi podkreślono również, że większość uczniów szkoły, która ma zacząć działać przy ul. Torowej, to osoby pełnoletnie korzystające z dowozu samorządu lub rodziców. W ocenie Rzecznika właśnie mając na uwadze wiek uczniów, należy podjąć działania w celu umożliwienia im samodzielnego i niezależnego od rodziców dojazdu do szkoły, jeśli jest to możliwe, czy też dotarcia pieszo. Prosi też o podanie liczby uczniów, którzy będą uczęszczać do szkoły

ZRPO Valeri Vachev zwraca się do prezydenta miasta o przekazanie dalszych wyjaśnień w tych sprawach. 

XI.7036.19.2024