Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawił MSWiA problemy wynikające z wizytacji  BRPO w Komendzie Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu. Jej celem była ochrona praw i wolności obywatelskich strażaków, zapoznanie się z warunkami ich służby, płynącymi z niej zagrożeniami i działaniami zmierzającymi do ich minimalizacji.

Strażacy wskazywali, że wozy bojowe muszą spełniać wysokie normy (Euro 6), co wiąże się z dodatkowym wyposażeniem, mało przydatnym w akcjach ratowniczo-gaśniczych, a zwiększającym koszty zakupu i rodzącym poważne problemy eksploatacyjne. Norma Euro 6 to standard emisji spalin obowiązujący w UE, mający na celu ograniczenie szkodliwego wpływu transportu drogowego na środowisko. Dotyczy to nowych samochodów, rejestrowanych po raz pierwszy po 1 września 2015 r. W porównaniu z normą Euro 5 wprowadzono dodatkowe obostrzenia dotyczące emisji tlenków azotu, cząstek stałych oraz innych szkodliwych substancji takich jak tlenek węgla czy węglowodory. 

W związku z tą normą wóz bojowy musi być wyposażony w znaczną liczbę czujników i systemów. Nie kwestionując zasadności norm, strażacy podnosili, że wóz bojowy musi się sprawnie przemieszczać po najróżniejszym podłożu, często obciążony dużą ilością środka gaśniczego i sprzętu. Istniejące systemy elektroniczne i czujniki stanowią poważne utrudnienie, a czasem wręcz niebezpieczeństwo dla realizacji zadań. Np. filtr cząstek stałych DPF w procesie wypalania sadzy rozgrzewa się do temperatury 400-600ºC. Gdy podłożem, na którym trwa akcja jest np. łąka albo poszycie leśne zapalenie podłoża powoduje dodatkowy pożar i utratę wozu. W przeszłości dochodziło już do samozapłonu DPF przy gaszeniu wypalanych traw. W ocenie strażaków, korzystniejsze byłoby doposażenie w sprzęt ratowniczo-gaśniczy kosztem zbyt zaawansowanego i zbędnego wyposażenia.

Inny problem to obowiązkowe wyposażenie wozów w tachografy, mimo że straż pożarna nie ma takiego obowiązku. Aktualnie produkowane wozy bojowe nadbudowywane są na ciągnikach, które muszą mieć tachografy zainstalowane fabrycznie. Wymontowanie tachografu powoduje zakłócenia innych systemów, co może utrudniać, a czasem wręcz uniemożliwiać jazdę. 

Zasadny wydaje się postulat funkcjonariuszy dotyczący rozważenia wyłączenia rejestrowania wozów PSP w powszechnym systemie i objęcie ich rozporządzeniem MSWiA z 1 września 2023 r. ws. rejestracji pojazdów Służby Ochrony Państwa, Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej i Krajowej Administracji Skarbowej. Przyznanie PSP odrębnych numerów rejestracyjnych poprzez nadanie wyróżników – jak wojsku (U) czy policji (H) - pozwoliłoby na rejestrowanie pojazdów bojowych na uproszczonych warunkach, dostosowanych do specyfiki zadań.

Problemem są także szczepienia ochronne (np. przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu, błonicy i tężcowi), które powinny objąć strażaków, zwłaszcza z grup poszukiwawczo-ratowniczych. Zaplanowane szczepienia nie zostały wykonane, głównie ze względu na brak środków na zakup szczepionek. Ponadto wizytującym zwracano uwagę na przeciążenie zadaniami.

WZF.7043.59.2025