Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich prowadzi postępowanie w sprawie wniosku hodowcy trzody chlewnej o wniesienie skargi nadzwyczajnej od wyroku nakazującego mu wypłatę odszkodowanie za uciążliwy zapach z chlewni. Wniosek o wniesienie skargi nadzwyczajnej do Rzecznika przekazał Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
• Na obecnym etapie sprawy, wniesienie skargi nadzwyczajnej przez RPO jest niemożliwe, ponieważ na rozpoznanie czeka skarga kasacyjna wniesiona do Sądu Najwyższego przez pełnomocnika rolnika
• Skargę nadzwyczajną od prawomocnego orzeczenia można wnieść tylko wtedy, gdy takie orzeczenie nie może być uchylone lub zmienione w trybie innych nadzwyczajnych środków zaskarżenia - czyli np. właśnie w trybie skargi kasacyjnej

Tło sprawy

Chodzi o sprawę rolnika, hodowcy trzody chlewnej, prowadzącego gospodarstwo, w którym znajduje się m.in. chlewnia na około 360 sztuk świń. Pomiędzy rolnikiem, a sąsiadami zaistniał spór w związku z uciążliwościami wynikającymi z produkcji trzody chlewnej. Sąsiedzi kwestionowali ostateczną decyzję z 2011 r. o pozwoleniu na budowę budynku tuczami. Ostatecznie w 2018 r. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego odmówił stwierdzenia jej nieważności, a skarga sąsiadów rolnika do sądu administracyjnego została prawomocnie oddalona.

Sąsiedzi, którym przeszkadzają zapachy docierające do ich posesji z chlewni wystąpili z powództwem cywilnym. We wrześniu 2024 r. Sąd Apelacyjny utrzymał w mocy wyrok Sądu Okręgowego. Sąd uznał, że oddziaływanie zapachowe rozbudowanej działalności wykracza ponad przeciętną miarę, jaka obecnie przyjęta jest w tej miejscowości. 

Zgodnie z wyrokiem, rolnik musi wypłacić poszczególnym sąsiadom zadośćuczynienie i zastosować się do wskazanych zaleceń dotyczących zarządzania gospodarstwem i prowadzenia hodowli.

W październiku 2024 r. pełnomocnik rolnika zaskarżył ten wyrok do Sądu Najwyższego skargą kasacyjną.

Działania RPO

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod koniec września 2024 r zwrócił się do Rzecznika z prośbą o rozważenie skierowania do Sądu Najwyższego skargi nadzwyczajnej od prawomocnego wyroku zapadłego w sprawie.

Analiza sprawy w Biurze RPO nie mogła zostać przeprowadzona bez zapoznania się z aktami postępowania, o które BRPO wystąpiło do sądu 3 października 2024 r. W związku z tym, że sąd wypożyczył akta Prokuraturze Krajowej, do Rzecznika wpłynęły dopiero 13 grudnia 2024 r.

Rzecznik zawsze prowadzi działania na podstawie prawa i w jego granicach. W kontekście tej sprawy kluczowe okazało się wniesienie przez jego pełnomocnika skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego.

Wniesienie skargi kasacyjnej przez stronę wyłącza - w zaskarżonym zakresie - wniesienie skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka. A przepisy prawa nie przewidują możliwości przystąpienia przez Rzecznika do postępowania kasacyjnego, gdy strona złoży taką skargę.

Zgodnie z ustawą o Sądzie Najwyższym wniesienie skargi nadzwyczajnej od prawomocnego orzeczenia staje się dopuszczalne wtedy, gdy orzeczenie nie może być uchylone lub zmienione w trybie innych nadzwyczajnych środków zaskarżenia.

W związku z tym, że obecnie na rozpoznanie przez Sąd Najwyższy czeka skarga kasacyjna wniesiona przez pełnomocnika rolnika, wniesienie skargi nadzwyczajnej przez Rzecznika Praw Obywatelskich jest niedopuszczalne.

Sprawa pozostaje w zainteresowaniu Rzecznika. Zgodnie z przepisami, skargę nadzwyczajną można wnieść w terminie roku od dnia rozpoznania skargi kasacyjnej.

IV.7006.133.2024