Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich przekazał Ministerstwu Sprawiedliwości uwagi do projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (UD261)

Jak podkreśla zastępca RPO Stanisław Trociuk, zdecydowaną większość projektowanych zmian – z punktu widzenia potrzeby zapewnienia adekwatnej ochrony praw uczestników postępowania cywilnego – należy ocenić pozytywnie. Rezygnują one w istocie z pewnych nietrafionych rozwiązań normatywnych, które wbrew zamierzeniom ich autorów nie przyczyniły się w widoczny sposób do przyspieszenia biegu postępowań, a niejednokrotnie stanowiły przyczyny nieuzasadnionych komplikacji. 

Generalnie zmiany mają na celu przywrócenie racjonalności procesu orzekania. Na uznanie zasługuje też dążenie do porządkowania regulacji prawa procesowego i zachowania systemowej spójności – co może ułatwiać wykładnię przepisów w sytuacjach wątpliwych.

W szczególności, z punktu widzenia potrzeby wzmocnienia sytuacji prawnej stron postępowania, pozytywnie należy ocenić wprowadzenie takich rozwiązań jak: obowiązek sporządzenia z urzędu uzasadnień zaskarżalnych postanowień wydawanych na posiedzeniu niejawnym (a więc zniesienie nadmiernych ograniczeń postępowania zażaleniowego – i formalnych, i fiskalnych); wydłużenie terminów na składanie środków odwoławczych (w tym również odwołań od decyzji organów regulacyjnych jak Prezes UOKIK, UKE czy URE) oraz odpowiedzi na konkretne środki odwoławcze. 

Równie wartościowy pozostaje powrót do kolegialności orzekania przez sąd II instancji jako zasady i przywrócenie obowiązywania zasady dewolutywności rozpoznawania zażaleń, przy należytym uporządkowaniu przedmiotowego zakresu kontroli instancyjnej realizowanej w tych ramach, uporządkowanie postępowania międzyinstancyjnego czy przywrócenie instytucji wyłączenia od rozpoznania sprawy sędziego, którego uprzedni wyrok został uchylony. Także w postępowaniu w sprawach gospodarczych, mimo, jak zaznaczają projektodawcy, potrzeby nowego całościowego jego uregulowania, zmiany mają wprawdzie charakter doraźny, jednak wypełniający obecne luki.

Szczegółowo opinia odnosi się do takich kwestii, jak:

• prawo do jawnego rozpoznania sprawy przez sąd,
• doręczenia komornicze,
• umorzenie zawieszonego postępowania,
• zarzut potrącenia w sprawach z udziałem konsumentów,
• postępowania w sprawach o rozwód,
• postępowania w sprawach z zakresu Konwencji haskiej
• postępowania egzekucyjne i nadzór judykacyjny nad czynnościami komornika.

IV.022.13.2025