Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawił uwagi do projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz ustawy – Kodeks wykroczeń (nr UD 275)

Celem projektu jest przeciwdziałanie zachowaniom powodujacym niszczenie lasu, m.in. poprzez nielegalne pozyskiwanie gałęzi stroiszu jodłowego oraz uciążliwy hałas wobec nieuprawnionego wjazdu do lasu pojazdami mechanicznymi. 

Chodzi m.in. o reakcję na bardzo liczne przypadki poruszania się po lasach pojazdami, zwłaszcza quadami oraz motocyklami, co powoduje negatywne konsekwencje dla środowiska przyrodniczego. Aktualne przepisy karne dotyczące szkodnictwa leśnego i nieuprawnionego wjazdu do lasu są bowiem niewystarczające - podkreśla uzasadnienie projektu.

Dlatego do art. 161 Kodeksu wykroczeń proponuje się dodanie: 

"§ 2. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 powoduje pojazdem znaczny hałas, niszczy lub istotnie uszkadza rośliny, zwierzęta, grzyby, ich siedliska lub siedliska przyrodnicze, podlega karze grzywny w wysokości nie niższej niż 500 zł. 
§ 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 można orzec, a w razie popełnienia wykroczenia określonego w § 2 orzeka się nawiązkę do wysokości 1500 zł".

RPO wskazuje m.in. że projektodawca nie wskazał punktu granicznego poziomów głośności oraz nie odniósł się do norm hałasu obowiązujących w innych gałęziach prawa. Niejasne jest, kto ma oceniać, czy pojazd spowodował hałas i o jakiej skali. Jednocześnie nieprecyzyjne jest pojęcie "znacznego hałasu". Ponadto nie jest jasne, czy będzie można być ukaranym za hałas "mały" lub "średni".

Takie jak projekcie określenie znamion czynu zabronionego może naruszać wyrażoną w art. 32 Konstytucji RP zasadę równości wobec prawa. Stanie się tak, gdy za powodowanie "znacznego hałasu" uznawano by także pracę tych pojazdów, które mieszczą się w normach hałasu ustanowionych odrębnymi przepisami - a różnice w głośności mogą wynikać z różnych względów, np. wieku pojazdu, pojemności skokowej, klasy itp. 

Dla przykładu, czynu tego nie popełniałby kierowca pojazdu z silnikiem elektrycznym czy też hybrydowym, dokonałby go zaś kierowca starszego samochodu spalinowego (choćby mieścił się w normach poziomu hałasu) - co przyjmowałoby wymiar dyskryminacji na tle ekonomicznym.

A wymóg określoności prawa podkreśla orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego. Jest to nakaz wywodzący się z zasady demokratycznego państwa prawnego, zawartej w art. 2 Konstytucji RP. Wymaga, aby przepisy formułowane były w sposób poprawny, jasny i precyzyjny, zwłaszcza wówczas, gdy dotyczą praw i wolności jednostki. 

Nie sposób zaś uznać, by projektowany art. 161 § 2 k.w. spełniał wymogi precyzyjności regulacji prawnej. Trudności nastręcza już samo zidentyfikowanie tych pojazdów, które nie powodowałyby znacznego hałasu (jakie rodzaje samochodów osobowych czy motocykli spalinowych, do których odnoszą się projektodawcy i według jakiego kryterium). Z tego względu art. 161 § 2 k.w. w zakresie, w jakim posługuje się znamieniem "znacznego hałasu" jest niezgodny z art. 2 Konstytucji RP.

Ponadto RPO wskazuje na nieprecyzyjność zwrotów w projektowanym art. 161 § 2 k.w. Może bowiem dochodzić do kuriozalnych sytuacji, gdy np. kierowca jedzie pojazdem do lasu (i wypełni dyspozycję § 1), ale znaczny hałas spowoduje puszczając muzykę  z przenośnego głośnika, niebędącego elementem pojazdu. Wówczas nie można przypisać mu odpowiedzialności z art. 161 § 2 k.w., gdyż – choć spowodował znaczny hałas – nie uczynił tego "pojazdem".

W piśmie do sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Arkadiusza Myrchy Marcin Wiącek wyraził nadzieję, że uwagi zostaną uwzględnione w toku dalszych prac nad projektem. 

II.510.1103.2025