Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Inwestorzy domów jednorodzinnych skarżą się na nieobjęcie ich wsparciem przed podwyżkami cen energii
• A cena „prądu budowlanego” jest i tak wyższa niż dostarczanego na potrzeby gospodarstw domowych
• Dyrektor Zespołu Prawa Cywilnego Biura RPO Kamilla Dołowska prosi o stanowisko dyrektora Departamentu Elektroenergetyki i Gazu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Pawła Pikusa
• AKTUALIZACJA: Ustawa o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu rozszerzyła definicję odbiorcy uprawnionego o odbiorcę energii elektrycznej w celu jej zużycia na potrzeby budowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego, o ile inwestor nie jest deweloperem a dom ma służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych inwestora lub jego rodziny - odpisał resort

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi wskazujące na obawy inwestorów domów jednorodzinnych co do cen energii elektrycznej - wobec nieobjęcia ich żadnym instrumentem wsparcia przed podwyżkami, przewidzianymi w ustawie z 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej.

Analiza stanu prawnego nie pozwala na uznanie, że inwestorzy, który realizują inwestycję domów jednorodzinnych na własne potrzeby, są objęci ochroną przed podwyżkami cen. Jest to zaś o tyle istotne, że cena prądu budowlanego jest i tak zasadniczo wyższa niż cena prądu dostarczanego na potrzeby gospodarstw domowych. 

W myśl art. 2 pkt 1 ustawy odbiorcą uprawionym jest podmiot zużywający energię w gospodarstwie domowym. Natomiast ustawa z 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 r., która wprowadziła ceny maksymalne energii elektrycznej, obejmuje ochroną wprost odbiorców uprawnionych oraz mikro, małych i średnich przedsiębiorców.

Osoba fizyczna zużywająca energię elektryczną na cele inne niż na potrzeby gospodarstwa domowego (w szczególności np. na potrzeby budowy własnego domu), gdy nie jest mikro, małym i średnim przedsiębiorcą - jak się wydaje - nie skorzysta z żadnego instrumentu wsparcia przed podwyżkami energii elektrycznej. W przeciwieństwie do dewelopera (mikro/małego/średniego przedsiębiorcy), który wprost takim wsparciem został objęty.

Mając na uwadze działania rządu w kierunku znoszenia wymagań prawnych dla inwestorów małych domów jednorodzinnych, motywowane celem ożywienia rynku mieszkaniowego i zwiększenia podaży mieszkań/domów, wydaje się, że brak wsparcia dla inwestorów domów jednorodzinnych jest niezamierzonym pominięciem legislacyjnym.

Stąd pytanie BRPO, czy będą podjęte niezwłoczne działania w celu objęcia wsparciem osób fizycznych budujących domy jednorodzinne na własne potrzeby.

Odpowiedź Pawła Pikusa, dyrektora Departamentu Elektroenergetyki i Gazu MKiŚ 

W odpowiedzi na pismo z dnia 30 listopada br. w sprawie objęcia definicją odbiorcy uprawnionego, a co za tym idzie maksymalną ceną energii elektrycznej, inwestorów domów jednorodzinnych, uprzejmie informuję, że odbiorcy ci stanowią odbiorcę uprawnionego w rozumieniu przepisów ustawy w dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej.

Ustawa z dnia 15 grudnia 2022 r. o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu rozszerzyła definicję odbiorcy uprawnionego o odbiorcę końcowego dokonującego zakupu energii elektrycznej w celu jej zużycia na potrzeby budowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego w rozumieniu odpowiednio art. 3 pkt 6 i 2a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2021 r. poz. 2351, z późn. zm.), o ile inwestor nie jest deweloperem w rozumieniu art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 20 maja 2021 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym (Dz. U. z 2021 r. poz. 1177), a budynek ten ma służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych inwestora lub jego osoby najbliższej w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1138, 1726, 1855 i 2339).

Tym samym, przyjęta zmiana wyszła naprzeciw licznym sygnałom dotyczącym zapewnienia osobom budującym domy jednorodzinne w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, dostępu do tańszej energii elektrycznej. Z definicji odbiorcy uprawnionego wykluczono sytuację budowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub w celach zarobkowych. Jednocześnie stało się niezbędne nałożenie na odbiorcę uprawnionego dokonującego zakupu energii elektrycznej w celu jej zużycia na potrzeby budowy, oświadczenia o spełnianiu przez tego odbiorcę warunków pozwalających na uznanie go za odbiorcę uprawnionego, bowiem niektóre spółki nie posiadają dedykowanej taryfy budowlanej i konieczne jest stosowne oświadczenie o korzystaniu z niej.

IV.7215.911.2022