Biuletyn Informacji Publicznej RPO

23 maja 2024 r. odbyło się kolejne w tym roku posiedzenie Komisji Ekspertów ds. Przeciwdziałania Bezdomności.

Na wstępie z Komisją pożegnała się jej dotychczasowa Współprzewodnicząca Adriana Porowska, która objęła stanowisko Wiceprezydenta Miasta Stołecznego Warszawy. Eksperci podziękowali Pani Współprzewodniczącej za dotychczasową współpracę i aktywne, zaangażowane działania w ramach Komisji oraz życzyli jej wytrwałości i sukcesów na nowej drodze zawodowej. Zarówno Komisja, jak i Pani Adrianna Porowska podtrzymali deklarację dalszej współpracy i otwartość na wspólne szukanie drogi rozwiązań problemów osób doświadczających bezdomności.

Działania OECD w obszarze bezdomności

Następnie Przedstawiciele Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) Panowie Filippo Cavassini oraz Alexandre Lloyd zaprezentowali działania OECD w obszarze bezdomności i mieszkań dla grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, w szczególności zaś najnowsze dane porównawcze między krajami, informacje o istniejących strategiach przeciwdziałania bezdomności, rozwoju inicjatyw ‘Housing First!’ oraz innych rozwiązaniach w oparciu o mieszkanie. Szczególny akcent w prezentacji dotyczył przygotowanego do wdrożenia przez zespół OECD pod kierunkiem Filippo Cavassiniego -  badania ankietowego wśród interesariuszy rynku mieszkań społecznych, w tym także wśród beneficjentów usług mieszkaniowych ze wsparciem. Wiązało się to z przedstawieniem projektu konsultingowo-badawczego realizowanego aktualnie w KPRM w ramach projektu pomocy technicznej TSI 2023 pn. „Wdrożenie reformy mieszkalnictwa” – dotyczącego zwiększania zasobu i dostępu do mieszkań dla grup zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz na potrzeby procesu deinstytucjonalizacji. Jest on realizowany od 09.2023 z udziałem różnych resortów, samorządów i NGO, a koordynatorem jego działania w KPRM jest członkini Komisji Ekspertów p. Magdalena Ruszkowska-Cieślak.

Sytuacja Polaków doświadczających bezdomności za granicą

Drugim wątkiem, poruszonym na posiedzeniu, była sytuacja Polaków doświadczających bezdomności na ulicach Berlina. Z problemami tych osób Komisja została zapoznana przez Pana Roberta Kępkę - Konsula RP w Berlinie oraz Pana dr Tomasza Skajstera, który pracuje w szpitalu w Berlinie i na co dzień próbuje pomagać i wspierać osoby bezdomne w różnego rodzaju problemach związanych z ich sytuacją zdrowotną i potrzebą korzystania ze świadczeń medycznych.

Goście zwracali uwagę na brak dostępu do klarownych i wyczerpujących informacji o prawach polskich obywateli doświadczających bezdomności za granicą, które mogłyby być przekazywane stronie niemieckiej, w tym również brak dostępu do baz danych, pozwalających szybko ustalić, czy np. dana osoba jest objęta ubezpieczeniem zdrowotnym w Polsce bądź ma przyznane prawo do świadczeń z pomocy społecznej, skarżyli się na utrudniony kontakt z NFZ. Zwrócono uwagę na brak określonej w przepisach procedury organizowania powrotu do kraju osób bezdomnych, w tym finansowania podróży. Sygnalizowano także problem, który KE podnosiła już wcześniej, a mianowicie brak rozwiązań, które zapewniałyby opiekę osobom doświadczającym bezdomności w okresie rekonwalescencji – po opuszczenia szpitala, a przed odzyskaniem pełnej sprawności, jak również brak możliwości podjęcia w Niemczech leczenia psychiatrycznego.

Uzgodniono, że problematyka ta wymaga dłuższej dyskusji i refleksji, celem wypracowania postulatów dotyczących zmian w prawie, które RPO mógłby przedstawić właściwym ministrom. Temat ten będzie więc kontynuowany na kolejnym posiedzeniu.
Komisja Ekspertów zgodnie uznała również, ze należy kontynuować rozmowy z Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na temat agregacji danych uzyskanych z ogólnopolskiego badania liczby osób bezdomnych, jak również należy powrócić do kwestii przedstawienia rządowi propozycji powołania koordynatora (pełnomocnika) ds. osób doświadczających bezdomności, który mógłby współorganizować i koordynować prace w poszczególnych resortach dotyczącej tej problematyki.