Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk przekazał Ministerstwu Sprawiedliwości opinię do projektu ustawy o zmianie ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (UD 227).

Ustawa jest jedną z propozycji legislacyjnych, które składają się na program "Sprawne sądy", mający na celu zwiększenie efektywności i sprawności wymiaru sprawiedliwości. Ma także dostosować krajowe rozwiązania do standardów art. 6 ust. 1 EKPC oraz art. 13 EKPC.

Co do zasady projekt zasługuje na pozytywną ocenę. Przede wszystkim jednoznacznie pozytywne zmiany dotyczą zredukowania formalizmu postępowania zainicjowanego skargą na przewlekłość postępowania, wprowadzenia obowiązku uzasadniania z urzędu postanowień wydawanych w tym przedmiocie, doręczania z urzędu decyzji stronom postępowania oraz wprowadzenia obowiązku wzywania skarżącego do uzupełnienia braków formalnych skargi. 

Dobrym krokiem jest także wskazanie, że skarga na przewlekłość postępowania musi zostać wniesiona w odrębnym piśmie. 

Wobec dążenia do przyspieszenia rozpoznawania skarg na przewlekłość postępowania, rozsądne jest zredukowanie składów orzekających w tym przedmiocie  i wprowadzenie zasady, że skargę rozpoznaje sąd w składzie jednego sędziego.

Celowe jest uzupełnienie przepisów u.s.p.p., wyłączających z mocy ustawy sędziego, który raz orzekał w przedmiocie skargi na przewlekłość od rozpoznania kolejnych skarg  w tej samej sprawie. 

Pozytywnie należy także ocenić zwiększenie limitów – górnej i dolnej granicy sumy pieniężnej z art. 12 ust. 4 u.s.p.p. oraz waloryzacji przelicznika sumy pieniężnej, jaka powinna być zasądzana za każdy rok stwierdzonej przewlekłości. W kontekście sumy pieniężnej zasądzanej na postawie art. 12 ust. 4 u.s.p.p. rozważyć warto zniesienie górnej granicy. 

Także co do zasady pozytywnie należy ocenić rozszerzenie zakresu przedmiotowego u.s.p.p. także na postępowanie wykonawcze. Biorąc jednak pod uwagę niejednolity jego charakter być może celowe byłoby wskazanie w ustawie, w jakich kategoriach postępowania wykonawczego przysługuje skarga na przewlekłość. Odciążyłoby to m.in. sądy, minimalizując ryzyko konieczności rozpoznawania skarg na przewlekłość w sprawach innych niż te, które mieszczą się w zakresie art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Niecelowe wydaje się natomiast rozszerzanie u.s.p.p. na postępowania ws. uchylenia immunitetu.  Konieczne jest natomiast uzupełnienie zakresu przedmiotowego skargi na przewlekłość postępowania o postępowanie karnoskarbowe prowadzone przez finansowe organy postępowania przygotowawczego.

RPO pod rozwagę Ministra poddaje stworzenie kompleksowego biuletynu - strony internetowej wspartej odpowiednią polityką informacyjną o skardze na przewlekłość postępowania. Chodziłby o to, by osoba zainteresowana mogła z łatwością znaleźć potrzebne informacje, podane w przystępny sposób np. wraz ze wzorami skarg na przewlekłość, opisaną procedurą rozpoznawania skargi, wyjaśnieniem obliczania terminów.

II.514.4.2025