Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich wraca do postulatu przedstawicieli środowiska lekarskiego odnośnie do zmian prawnych w instytucji mediacji w postępowaniu dotyczącym odpowiedzialności zawodowej lekarzy i lekarzy dentystów
• Dziś przepisy nie dają podstawy do umorzenia postępowania wobec ugody, a jedynie do złagodzenia kary wymierzonej przez sąd lekarski przy pozytywnych wynikach mediacji
• RPO Marcin Wiącek prosi minister zdrowia Izabelę Leszczynę o rozważenie zasadności podjęcia prac legislacyjnych w celu przyjęcia odpowiednich zmian prawnych
• AKTUALIZACJA 5.7.2025: MZ za zasadne uznaje m.in. postulaty wprowadzenia możliwości uczestnictwa w mediacji na wcześniejszym etapie postępowania oraz możliwości umorzenia postępowania wobec zawarcia ugody przed mediatorem izby lekarskiej, pojednania się z pokrzywdzonym i naprawienia szkody lub zadośćuczynienia krzywdzie 

Obecne przepisy ustawy o izbach lekarskich nie określają wprost konsekwencji zawarcia ugody przed mediatorem. Nie dają podstawy do umorzenia postępowania w związku z zawartą ugodą, a jedynie do złagodzenia kary wymierzonej przez sąd lekarski przy pozytywnych wynikach mediacji.

Taki stan, zgodnie ze stanowiskiem Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Naczelnej Izby Lekarskiej, negatywnie wpływa na liczbę mediacji. W latach 2010-2020 rzecznicy odpowiedzialności skierowali do postępowania mediacyjnego 93 sprawy, a sądy lekarskie zaledwie 28. NROZ zauważył, że mimo, iż mediacja jest stosowana w praktyce w minimalnym stopniu, to w tych sprawach, gdzie była prowadzona, doprowadziła do  ugody aż w 70 proc. spraw. 

Za zasadny należy zatem uznać postulat NROZ wprowadzenia w ustawie o izbach lekarskich rozwiązania pozwalającego na umorzenie postępowania przez rzecznika odpowiedzialności zawodowej lub sąd lekarski, jeżeli obwiniony lekarz pojednał się z pokrzywdzonym i naprawił szkodę lub zadośćuczynił wyrządzonej krzywdzie. Rzecznik odpowiedzialności zawodowej lub sąd lekarski każdorazowo oceniałby charakter sprawy i rozmiar szkody dla rozważenia, czy umorzenie postępowania będzie uzasadnione.

Mediacja sprzyja uzyskaniu przez strony konfliktu akceptowalnego dla nich rozwiązania, które nie byłoby możliwe w toku postępowania przed sądem lekarskim, czy poprawie wzajemnych relacji skonfliktowanych osób. Wpływa także na skrócenie czasu postępowania.

Odpowiedź Jerzego Szafranowicza, podsekretarza stanu w MZ 

W ocenie Ministra Zdrowia za zasadny uznać należy postulat dotyczący wprowadzenia zmian prawnych w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy i lekarzy dentystów uregulowanym w ustawie z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich, w zakresie instytucji mediacji, w szczególności polegających na wprowadzeniu możliwości uczestnictwa w mediacji na wcześniejszym etapie postępowania, a także możliwości umorzenia postępowania w przypadku zawarcia ugody przed mediatorem izby lekarskiej, pojednania się z pokrzywdzonym i naprawienia szkody lub zadośćuczynienia wyrządzonej krzywdzie. Za słuszne uznać należy przyjęte wstępne założenie, że instytucja umorzenia postępowania miałaby mieć charakter fakultatywny, a więc rzecznik odpowiedzialności zawodowej lub sąd lekarski każdorazowo ocenialiby charakter sprawy i rozmiar wyrządzonej szkody w celu rozważenia, czy uzasadnione będzie umorzenie postępowania.

Jednocześnie pragnę poinformować, że Minister Zdrowia w piśmie skierowanym do Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Naczelnej Izby Lekarskiej wskazał, że w przypadku uznania przez właściwe organy samorządu lekarskiego, że przepisy ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich dotyczące instytucji mediacji w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy i lekarzy dentystów powinny zostać znowelizowane, możliwe jest wystąpienie z wnioskiem do Ministra Zdrowia o podjęcie prac legislacyjnych w tym zakresie (pismo w załączeniu).

VII.7014.5.2022