Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich występuje do ministra infrastruktury Dariusza Klimczaka w sprawie nieobjęcia zniżką na przejazdy kolejowe studentów i doktorantów z zagranicy     

Do Biura RPO wpływają wnioski i skargi co do nieobjęcia zniżką 51% na przejazdy kolejowe studentów zagranicznych i doktorantów, niemających legitymacji studenckiej wystawionej przez polską uczelnię. 

Problem był już przedmiotem wystąpień RPO do resortów infrastruktury oraz nauki i szkolnictwa wyższego. Istotna zmiana przepisów nastąpiła w 2015 r., przepisy utrzymały się w niezmienionym kształcie w nowym rozporządzeniu MI z 2017 r.

Zmiana uwzględniła uprawnienie do zniżki 51% na przejazdy kolejowe w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych studentom obywatelom polskim studiującym za granicą oraz studentom - obywatelom UE studiującym w Polsce bądź w innym kraju. 

Niezależnie od tych zmian RPO przedstawiał dalsze postulaty wynikające ze skarg i wniosków. Wskazywał na konieczność uwzględnienia w rozporządzeniu zniżki 51% na przejazdy kolejowe także dla studentów - obywateli państw spoza UE oraz doktorantów z dokumentami innymi niż legitymacja polskiej uczelni.

MI wzięło pod uwagę postulaty środowisk akademickich oraz znaczne wydatki z budżetu państwa. W następstwie poszerzono krąg osób uprawnionych o obywateli polskich studiujących za granicą, a następnie o studentów – obywateli UE.

W piśmie z 3 lipca 2019 r. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego zauważył zaś, że przepisy rozporządzenia różnicujące możliwość skorzystania z ulgi w zależności od obywatelstwa czy miejsca zamieszkania "mogą budzić pewne wątpliwości". Zwrócił uwagę, że Komisja Europejska zajmowała się sprawą i wprowadzono przepis uzależniający uprawnienie od okazania dokumentu potwierdzającego prawo stałego pobytu.

Minister wskazał, że zasadne wydaje się rozważenie możliwości zmiany rozporządzenia w celu umożliwienia wykorzystywania legitymacji ISIC przez doktorantów w Polsce’ Zaznaczył jednak, że głównym adresatem uwag powinien być minister ds. transportu, a także minister ds. finansów publicznych - zmiana spowodowałoby zwiększenie obciążeń budżetu.

W odpowiedzi MI z 1 września 2019 r. stwierdzono, że nie ma odpowiedniej międzynarodowej legitymacji doktoranta, która mogłaby poświadczać ten status. Legitymacja ISIC nie nadaje się do tego; na jej podstawie nie byłoby możliwości odróżnienia doktoranta od studenta będącego w danym wieku.

Marcin Wiącek zwraca się zatem do MI o ponowne przeanalizowanie problemu i o  stanowisko, zwłaszcza co do konieczności interwencji legislacyjnej. RPO ma świadomość, że uwzględnienie zniżek na przejazdy kolejowe rodzi koszty z budżetu. Obecne rozporządzenie może jednak rodzić wątpliwości co do zgodności z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP.

Uzależnienie udzielenia zniżki od okazania legitymacji ISIC mogłoby zostać powiązane z obowiązkiem okazania właściwego dokumentu, z którego wynika wiek osoby. Wydaje się, że jest to rozwiązanie kompromisowe i bezpieczne - ocenia Rzecznik.

VII.7035.1.2025