Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Mimo przepisu ustawowego oraz zapewnień Służby Więziennej zdarza się, że osobie kontrolowanej przed wejściem na teren jednostki penitencjarnej nie jest wydawany protokół takiej kontroli
• Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Wojciech Brzozowski pisze w tej sprawie do dyrektor generalnej SW płk Renaty Niziołek
• AKTUALIZACJA 10.09.2025: Norma prawna (...) w sposób oczywisty kształtuje prawo osób kontrolowanych do otrzymania egzemplarza albo kopii protokołu z kontroli osobistej. Protokół stanowi bowiem punkt wyjścia do zażalenia na sposób przeprowadzenia kontroli - informuje w odpowiedzi DGSW

W Biurze RPO prowadzono postępowanie wyjaśniające w sprawie odmowy wydania protokołu kontroli osobistej osobie ubiegającej się o wstęp do Oddziału Zewnętrznego w Strzelcach Opolskich. Dyrektor Zakładu Karnego Nr 1 w Strzelcach Opolskich poinformował RPO, że to dyrektor placówki podejmuje decyzję w przedmiocie ewentualnego wydania osobie kontrolowanej kopii protokołu przeprowadzonej kontroli osobistej. Aby go jednak otrzymać, osoba kontrolowana musi podjąć dodatkowe czynności, tj. wystąpić z wnioskiem. Dodano, że obowiązujące przepisy nie regulują kwestii wydawania kopii protokołu osobie kontrolowanej.

ZRPO Wojciech Brzozowski podkreśla, że ta opinia i wprowadzone w jednostce procedury wydawania protokołu są sprzeczne ze stanowiskiem Ministerstwa Sprawiedliwości z pisma z 23 kwietnia 2025 r. Wskazano w nim, że przepisy ustawy o Służbie Więziennej zobowiązują jej funkcjonariuszy do sporządzenia protokołu – i wydania go osobie kontrolowanej – na jej żądanie oraz w każdym przypadku, w którym w trakcie kontroli zostały ujawnione przedmioty niedozwolone.

Temat ten poruszany był również w czasie cyklicznych spotkań przedstawicieli RPO z sekretarz stanu w MS Marią Ejchart, Dyrektor Generalną SW i z kierownictwem Służby. 17 lipca 2025 r. ZRPO Wojciech Brzozowski został zapewniony, że kwestia była omawiana na odprawach SW, a dyrektorzy jednostek penitencjarnych zostali zobowiązani do wydawania protokołu osobie kontrolowanej. Przytoczona sprawa pokazuje, że działania te są niewystarczające.

ZRPO zwraca się do Dyrektor Generalnej SW o spowodowanie, aby zapadłe w tej kwestii ustalenia były respektowane przez dyrektorów wszystkich jednostek penitencjarnych.

Odpowiedź dyrektor generalnej SW płk Renaty Niziołek

Sprawa wydawania osobom kontrolowanym protokołów z kontroli osobistej przeprowadzanej w ramach uprawnień, o których mowa w art. 18 ustawy o Służbie Więziennej, pozostaje w bieżącym zainteresowaniu kierownictwa Służby. Stoimy na stanowisku, że norma prawna, która reguluje przedmiotowe kompetencje funkcjonariuszy oraz prawa osób kontrolowanych, wskazując, że osobom niebędącym funkcjonariuszami i pracownikami Służby Więziennej, na sposób prowadzenia kontroli osobistej, przysługuje zażalenie do właściwego miejscowo sądu rejonowego w terminie 7 dni od dnia przeprowadzenia tych czynności, w sposób oczywisty kształtuje prawo osób kontrolowanych do otrzymania egzemplarza albo kopii protokołu z kontroli osobistej. Protokół stanowi bowiem punkt wyjścia do zażalenia na sposób przeprowadzenia kontroli.

Po zakończeniu powołanego przez Pana spotkania w Ministerstwie Sprawiedliwości (z 17 lipca br.) opisany stan rzeczy ponownie przypomniano wszystkim specjalistom działów ochrony w okręgowych inspektoratach Służby Więziennej. Ponadto Służba nie sformułowała zastrzeżeń do projektu zmiany rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie realizacji działań funkcjonariuszy Służby
Więziennej oraz wzoru protokołu z kontroli osobistej, kontroli pobieżnej oraz ze sprawdzenia pojazdów lub ich ładunków (projekt z dnia 4 sierpnia br.), w którym Ministerstwo Sprawiedliwości zaproponowało zmianę wzoru przedmiotowego protokołu, polegającą na dodaniu element u obligującego funkcjonariusza do wydania jego kopii osobie kontrolowanej. Podzielamy Pana stanowisko w tej sprawie i zgodnie z nim kreowana jest praktyka w zakładach karnych i aresztach śledczych.

Treść niniejszego pisma zostanie przekazana dyrektorom okręgowy m Służby Więziennej.

IX.517.651.2025