Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Jak bezpiecznie podejmować interwencje wobec osób z zaburzeniami psychicznymi?
• Czym charakteryzuje się excited delirium syndrome?
• Jakie techniki obezwładniania mogą być niebezpieczne? 

Między innymi na te pytania odpowiedziały specjalistki Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur – Aleksandra Osińska i Justyna Zarecka podczas szkolenia, które 14 czerwca 2022 r. odbyło się w Rzeszowie dla funkcjonariuszy podkarpackiego garnizonu Policji. To kolejne spotkanie zorganizowane dzięki zaangażowaniu Pełnomocnika Komendanta Wojewódzkiego Policji w Rzeszowie ds. Ochrony Praw Człowieka. W szkoleniu wzięło udział blisko 50 funkcjonariuszy – kierownicy komórek patrolowo-interwencyjnych i policjanci pełniący w nich służbę, a także funkcjonariusze Samodzielnego Pododdziału Kontrterrorystycznego Policji w Rzeszowie. 

Głównym tematem spotkania było omówienie wniosków z ekspertyzy „Interwencje wobec osób z zaburzeniami psychicznymi”. Dokument ten został przygotowany na zlecenie Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur przez krajowego konsultanta w dziedzinie psychiatrii, specjalistów medycyny sądowej, ekspertów w dziedzinie prawa medycznego. Prowadzące przedstawiły sformułowane przez ekspertów najważniejsze zasady prowadzenia interwencji wobec osób, które ze względu na swój stan wyłączający lub ograniczający świadomość, wymagają szczególnych oddziaływań ze strony funkcjonariuszy Policji. Zwróciły także uwagę, jakie techniki obezwładniania mogą nieść szczególne ryzyko przy ich zastosowaniu. Przedstawicielki KMPT podkreślały, że niezwykle ważną rolę powinny odegrać wspólne, praktyczne szkolenia  - dla policjantów, jak i zespołów ratownictwa medycznego.  

Prowadzące omówiły również metodologię pracy KMPT oraz minimalne gwarancje antytorturowe, których skuteczna realizacja przyczynia się do zmniejszenia ryzyka występowania złego traktowania osób zatrzymanych przez Policję. W ostatniej części spotkania ekspertki wskazały problemy systemowe, o których rozwiązanie KMPT zabiega od wielu lat, m.in. umieszczanie osób nietrzeźwych w PdOZ, niedostateczną obsadę policyjnych izb zatrzymań, czy brak skutecznej ochrony tzw. sygnalistów. 

Ekspertki wskazywały także na nieprawidłowości zaobserwowane przez KMPT podczas ostatnich wizytacji w pomieszczeniach dla osób zatrzymanych (PdOZ) funkcjonujących w jednostkach Policji. Zwracały uwagę na kwestie nadmiernego stosowania środków przymusu bezpośredniego, ograniczenia kontaktu z adwokatami i radcami prawnymi czy prawa osób z niepełnosprawnościami, które są osadzane w PdOZ.

Podsumowując szkolenie przedstawicielki KMPT podkreśliły, jak ważny jest dialog i wspólne szukanie rozwiązań problemów, które mogą przyczynić się do poprawy sytuacji osób pozbawionych wolności. Przypomniały też funkcjonariuszom, że w sytuacji, gdy to ich prawa są naruszane powinni pamiętać, że w Biurze RPO funkcjonuje Wydział ds. Żołnierzy i Funkcjonariuszy, do którego mogą zwracać się ze swoimi skargami.

Szkolenie dla policjantów garnizonu podkarpackiego odbyło się w ramach rozpoczętej w grudniu 2018 r. kampanii społecznej „Państwo bez tortur”, której celem jest podniesienie świadomości oraz budowanie kultury braku społecznej akceptacji dla stosowania tortur lub innych form złego traktowania. Kampania prowadzona jest w ramach działalności edukacyjnej Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur.