RPO w sprawie interwencji Policji wobec protestującego na Placu Zamkowym samotnego człowieka (oraz w dwóch innych sprawach)

Data:

2021-05-20

Rzecznik Praw Obywatelskich prosi Komendanta Stołecznego Policji o wyjaśnienia w sprawie opisanego w mediach zatrzymania samotnie protestującego obywatela przy Kolumnie Zygmunta.
Pyta też o brakujące pisemne wyjaśnienia policji w sprawie poprzednich interwencji w sprawie interwencji wobec obywateli demonstrujących krytyczne opinie wobec władzy i relacjonujących to dziennikarzy.

W piśmie do komendanta stołecznego Policji nadinsp. Pawła Dzierżaka RPO pisze, że pierwsza interwencja w sprawie samotnego protestującego obywatela miała miejsce 25 czerwca 2020 r., na Krakowskim Przedmieściu. W swojej skardze obywatel napisał, że podejmując aktywność polegającą na trzymaniu transparentu z hasłem „Precz z Faszyzmem”, korzystał on z przysługujących mu konstytucyjnych praw – wolności wypowiedzi oraz wolności zgromadzeń publicznych (art. 54 oraz 57 Konstytucji RP). Podobna interwencja została podjęta wobec tego samego obywatela 16 maja 2021 r., gdy na warszawskim Placu Zamkowym trzymał on samotnie transparent „Nowy Polski Ład = Trybunał Stanu”.

Z posiadanych informacji wynika, że obywatel ten nie stwarzał zagrożenia, stosował się do obowiązujących przepisów wprowadzonych w związku z stanem epidemii – pisze RPO. - Należy wskazać, że w związku z dynamicznym procesem legislacyjnym oraz obowiązującymi ograniczeniami, działania podejmowane przez obywatela były jedyną skuteczną formą realizacji prawa do manifestacji poglądów. Policjanci zdecydowali się interweniować i wylegitymować go. Szczególne zaniepokojenie Rzecznika wzbudza informacja o odmowie okazania legitymacji służbowych przez policjantów oraz zastosowanie wobec niego środków przymusu poprzez doprowadzenie do radiowozu w celu wylegitymowania.

Rzecznik ma świadomość znaczenia wprowadzonego zakazu organizacji zgromadzeń publicznych w związku z obowiązującym stanem epidemii, zakazy te jednak w świetle orzecznictwa sądowego są w sposób oczywisty sprzeczne z Konstytucją. Podkreślić jednak należy, że prezentowanie transparentów przez samotnego człowieka nie narusza zakazu zgromadzeń publicznych, ponieważ dla zaistnienia zgromadzenia konieczny jest udział dwóch osób (zob. art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. Prawo o zgromadzeniach, Dz. U. z 2019 r. poz. 631).

Warto podkreślić, że poprzez wyrażanie poglądów na temat polityczny (Nowy Ład) obywatel korzystał z konstytucyjnie chronionej wolności wypowiedzi (art. 54 Konstytucji RP). Tymczasem, zgodnie m.in. z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, wypowiedzi o charakterze politycznym muszą być objęte szczególną ochroną w państwach demokratycznych, a ingerencja władz w tę wolność powinna być wyjątkowa.

Pytania RPO w sprawach innych interwencji Policji

W innym piśmie RPO pyta Komendanta Stołecznego Policji o los 29 postępowaniach prowadzonych wobec kontrmanifestantów zgromadzenia publicznego odbywającego się w związku z obchodami Święta Niepodległości w Warszawie w 2019 roku.

W kolejnym piśmie RPO pyta też o los postępowań w związku z użyciem gazu łzawiącego wobec dziennikarzy „Gazety Wyborczej” relacjonujących przebieg zgromadzeń publicznych 20 stycznia 2021 r.

VII.613.104.2020, VII.613.51.2019, VII.613.1.2021