Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Sekretarz Stanu w Ministerstwie Cyfryzacji Michał Gramatyka ujawnił w mediach społecznościowych dane osobowe użytkownika serwisu społecznościowego, które pozwalały na ustalenie jego tożsamości i miejsca zamieszkania
• RPO od dawna wskazuje na potrzebę ustanowienia efektywnych mechanizmów ochrony przed mową nienawiści w Internecie - niemniej wszelkie działania przeciwdziałające szkodliwym treściom muszą mieć stosowną podstawę prawną
• Marcin Wiącek zwraca się do wicepremiera, ministra cyfryzacji Krzysztofa Gawkowskiego w sprawie podstawy prawnej pozyskania oraz ujawnienia takich danych
• Po pojawieniu się informacji MC niezwłocznie podjęło działania sprawdzające, czy Michał Gramatyka, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Cyfryzacji, nie wykorzystał swojego stanowiska służbowego do zdobycia informacji o użytkowniku, którego dotyczy wystąpienie Rzecznika, i nic tego nie potwierdziło - odpisał min. Krzysztof Gawkowski
• AKTUALIZACJA 11.08.2025: W odpowiedzi RPO wskazał standard służący zapewnieniu skutecznej ochrony wolności i praw człowieka i obywatela, licząc na wzięcie go pod uwagę

Media podały, że sekretarz stanu w Ministerstwie Cyfryzacji Michał Gramatyka ujawnił w mediach społecznościowych dane osobowe użytkownika popularnego serwisu społecznościowego, które pozwalały na ustalenie jego tożsamości i miejsca zamieszkania.

Niepożądanym skutkiem rozwoju społeczeństwa informacyjnego jest obecność w przestrzeni internetowej wypowiedzi o charakterze zniesławiającym, dyskryminującym i naruszającym godność innych osób. Dlatego RPO konsekwentnie akcentuje potrzebę ustanowienia efektywnych mechanizmów ochrony przed mową nienawiści w Internecie. 

Niemniej jednak wszelkie działania motywowane chęcią przeciwdziałania takim szkodliwym treściom muszą mieć stosowną podstawę prawną. Udostępnianie danych osobowych musi być oparte na przepisie ustawy (art. 51 ust. 5 Konstytucji RP) oraz być niezbędne w demokratycznym państwie prawnym (art. 51 ust. 2 Konstytucji RP).

W tym kontekście wątpliwości budzi podawanie do publicznej wiadomości danych osobowych jakiegokolwiek użytkownika serwisu społecznościowego, zwłaszcza przez osobę sprawującą funkcje publiczne. Fakt, że od dłuższego czasu użytkownik serwisu społecznościowego korzysta z konta anonimowego, wskazuje na jego zamiar zachowania prywatności i nieujawniania  danych osobowych, nawet wówczas, gdy swoją wcześniejszą działalność decydował się prowadzić pod imieniem i nazwiskiem.

Marcin Wiącek zwraca się do Ministra o wyjaśnienia w sprawie, zwłaszcza o wskazanie podstawy prawnej pozyskania oraz ujawnienia danych osobowych użytkownika serwisu społecznościowego przez Sekretarza Stanu w MC.

Po pojawieniu się informacji na portalu X Ministerstwo Cyfryzacji niezwłocznie podjęło działania sprawdzające, czy Pan Michał Gramatyka, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Cyfryzacji, nie wykorzystał swojego stanowiska służbowego do zdobycia informacji o użytkowniku, którego dotyczy wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich, i nic tego nie potwierdziło - odpisał Minister

Odpowiedź Krzysztofa Gawkowskiego, wiceprezesa Rady Ministrów, ministra cyfryzacji

Na wstępie pragnę podkreślić, że dla Ministerstwa Cyfryzacji ochrona danych jest szczególnie ważna i stanowi jeden z priorytetów naszego działania. Ministerstwo Cyfryzacji było odpowiedzialne za zapewnienie stosowania w polskim porządku prawnym rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1) (RODO).

W Ministerstwie Cyfryzacji od lat funkcjonuje Departament Zarządzania Danymi, który kształtuje politykę państwa w zakresie ochrony danych osobowych oraz dostosowania jej do unijnych standardów. Podejmujemy również na bieżąco działania mając na celu wspieranie inicjatyw związanych z ochroną danych osobowych, w tym w obszarze edukacji, współpracując w tym zakresie w szczególności z Prezesem Urzędu Ochrony Danych Osobowych.

Po pojawieniu się informacji na portalu X Ministerstwo Cyfryzacji niezwłocznie podjęło działania sprawdzające, czy Pan Michał Gramatyka, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Cyfryzacji nie wykorzystał swojego stanowiska służbowego do zdobycia informacji o użytkowniku, którego dotyczy wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich, i nic tego nie potwierdziło. Jak wynika z informacji pozyskanych od Pana Ministra Michała Gramatyki, dane użytkownika pozyskał z wcześniejszych, publicznie dostępnych, wpisów tego użytkownika.

Podsumowując, bardzo dziękuję za zainteresowanie Rzecznika Praw Obywatelskich przedmiotową sprawą. Dla Ministerstwa Cyfryzacji niezmiernie ważna jest walka z mową nienawiści. Ministerstwo Cyfryzacji przykłada i zawsze będzie przykładało dużą wagę do prowadzenia polityki mającej na celu ustanowienie efektywnych mechanizmów ochrony przed mową nienawiści w Internecie.

Kolejne pismo do MC 

RPO podkreślił, że fakt iż w przeszłości użytkownik Internetu publikował wpisy pod własnym nazwiskiem - a na podstawie dostępnych informacji możliwe było ustalenie jego danych osobowych - nie stanowi dostatecznego usprawiedliwiania dla ujawnienia jego danych. Od pewnego czasu konsekwentnie korzystał on bowiem z anonimowego konta, co wyraża jego wolę zachowania poufności swych danych osobowych.

Konieczność ustanowienia efektywnych mechanizmów ochrony przed mową nienawiści w Internecie jest bezdyskusyjna. Niepożądanym skutkiem rozwoju społeczeństwa informacyjnego jest bowiem obecność w przestrzeni internetowej wypowiedzi, które mają charakter zniesławiający, dyskryminujący i naruszający godność innych osób. 

Nie zmienia to jednak faktu, że działania podejmowane w ramach takich mechanizmów muszą wynikać z przepisów prawa rangi ustawy oraz być niezbędne w demokratycznym państwie prawnym i pozostawać bez uszczerbku dla prawnomiędzynarodowych zobowiązań RP - w tym  przypadku wynikających z art. 5 ust. 1 lit. a oraz art. 6 ust. 1 RODO, interpretowanych z poszanowaniem dorobku orzeczniczego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, wypracowanego w toku wykładni art. 10 ust. 1 EKPCz. 

W demokratycznym państwie prawnym zwiększanie sfery praw i wolności obywateli, a także ich ochrona, nie może być dokonywane dowolnie, a więc bez podstawy prawnej i na zasadzie słusznego przekonania osób pełniących najwyższe funkcje publiczne, nawet jeśli dokonywana miałaby być imię najlepiej pojętych celów.

Wymagało to przypomnienia, albowiem Sekretarz Stanu w MC, jako osoba pełniąca funkcję publiczną, nie pełnił jednakże funkcji administratora danych osobowych - działał jako osoba trzecia. Działania w zakresie ujawnienia danych osobowych nie mogą zatem być uzasadnione jako niezbędne do realizacji ustawowych kompetencji, gdyż nie obejmują ochrony porządku publicznego, ani ścigania użytkowników Internetu w trybie „słusznej interwencji” podejmowanej ad hoc, czy ogólnie pojmowanej sprawiedliwości społecznej, a tym samym nie mogą stanowić podstawy prawnej do odpowiedniego dla tej funkcji przetwarzania danych osobowych.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem ETPC wolność wypowiedzi stanowi jeden z podstawowych filarów społeczeństwa demokratycznego i jeden z warunków jego rozwoju oraz samorealizacji jednostki. Ma ona zastosowanie nie tylko do “informacji”, czy “idei”, które są przychylnie przyjmowane, albo traktowane jako nieszkodliwe lub obojętne, lecz także do tych, które urażają, oburzają lub wprowadzają niepokój. Legalne granice tego co w społeczeństwie otwartym uznać należy za dopuszczalne, co chronić, a czemu przeciwdziałać ostatecznie więc wyznaczają przepisy prawa i podejmowane w oparciu o nie działania oraz orzeczenia sądów, które mają monopol na sprawowanie wymiaru sprawiedliwości.

Marcin Wiącek liczy na wzięcie pod uwagę tego stanowiska, jako mającego na celu wskazanie standardu służącego zapewnieniu skutecznej ochrony wolności i praw człowieka i obywatela.

VII.501.19.2025