Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Obywatele skarżą się na pozostawianie bez rozpoznania swych wniosków o wydanie indywidualnych interpretacji prawa podatkowego
• Przyczyną takich decyzji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej jest brak stanowiska wnioskodawców co do oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego - mimo wezwania w tym zakresie
• Oni sami wskazują, że chcą tylko wyjaśnić wątpliwości wobec przepisów, na których podstawie mogłyby na nich  ciążyć obowiązki podatkowe
• W jednej ze spraw podatnika wezwano do sprecyzowania wniosku, tak aby sam przesądził kwestię, o którą pytał. NSA uznał za nieprawidłowe i prowadzące do podważenia sensu wydawania interpretacji podatkowych.
• Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich zwraca się do Ministerstwa Finansów o stanowisko 

Do Biura RPO wpływają sygnały o przypadkach pozostawiania przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej bez rozpoznania wniosków podatników o wydanie indywidualnych interpretacji prawa podatkowego. Przyczyną jest niezajęcie przez wnioskodawcę stanowiska co do oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego, mimo otrzymania stosownego wezwania. 

Podatnicy wskazują, że niejednokrotnie nie są w stanie  precyzyjnie sformułować swego stanowiska co do problemu podatkowego. Występują o wydanie indywidualnej interpretacji właśnie dlatego, że chcą wyjaśnić wątpliwość wobec przepisów, na których podstawie mogą na nich potencjalnie ciążyć obowiązki podatkowe. Przedstawiają zatem szczegóły stanu faktycznego, licząc na udzielnie konkretnej odpowiedzi.

Zasadniczym celem indywidualnych interpretacji podatkowych jest usunięcie ewentualnych wątpliwości co do skutków dotyczących zastosowania przepisów prawa podatkowego w konkretnym stanie faktycznym.  Otrzymanie przez obywatela interpretacji podatkowej powinno eliminować ryzyko związane z niewłaściwym zastosowaniem przepisów podatkowych co do obowiązku samoobliczenia i wpłacenia należnego podatku. Interpretacja spełnia swój cel wówczas, gdy dana osoba  uzyska wiedzę na temat przepisów prawa podatkowego, mających zastosowanie w konkretnej sprawie.

Z przepisów wynika, że składający wniosek obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Taki  brak może być powodem wezwania do uzupełnienia wniosku, a wobec niewypełnienia tego warunku – przyczyną pozostawienia wniosku bez rozpoznania.

W piśmiennictwie wskazuje się na zasadnicze pytanie: jak wnioskodawca ma spełnić wymóg "przedstawienia własnego stanowiska", jeśli nie ma wystarczającej wiedzy o prawie podatkowym i nie potrafi sformułować  stanowiska. Czy w takiej sytuacji organ powinien rozpoznać wniosek, czy też rozpoznanie takiego wniosku nie będzie możliwe?

Są opinie, że w pojęciu własnego stanowiska należy widzieć przede wszystkim podanie przepisów prawnych, na których podstawie wnioskodawca zajął swe stanowisko. Powinien on też wskazać, jak ocenia stan faktyczny lub przyszłe zdarzenie w świetle przepisów.

Można jednak znaleźć i pogląd, że  wystarczające mogłoby być  wskazanie przez zainteresowanego przedmiotu swoich wątpliwości. Przedstawiciele tego poglądu wskazują, że obowiązek przedstawienia stanowiska nie powinien być pojmowany zbyt rygorystycznie. Za wystarczające można by uznać, że będzie on spełniony, jeżeli zainteresowany w jasny sposób wskaże przedmiot swoich wątpliwości. Należy przyjąć, że w tym przypadku nie chodzi o pełną ocenę prawną stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego, lecz o zrozumiałe przedstawienie zagadnienia, które w ocenie wnioskodawcy wymaga wyjaśnienia. Od  zainteresowanego nie można bowiem wymagać pełnej kompetencji w tej sprawie.

Podatnicy kierujący skargi do RPO (w większości niekorzystający z profesjonalnej pomocy prawnej), których wnioski pozostawiono bez rozpoznania, wskazują na istotne trudności w formułowaniu stanowiska.  Odwołują się do orzeczeń sądów administracyjnych, z których wynika, że wezwanie wnioskodawcy do  samodzielnej oceny prawnej w ramach opisu stanu faktycznego jest niedopuszczalne. W jednej sprawie organ wezwał podatnika do sprecyzowania wniosku w ten sposób, aby sam wnioskodawca przesądził kwestię o którą pytał. NSA uznał, że stanowisko organu było nieprawidłowe, ponieważ prowadziło do podważenia sensu wydawania interpretacji podatkowych, jeśli sam wnioskodawca ma udzielić odpowiedzi na zadane  organowi pytanie.

Dyrektor Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego BRPO Piotr Mierzejewski zwraca  się do dyrektor Departamentu Systemu Podatkowego w MF Beaty Rogowskiej-Rajdy o ustosunkowanie się do problemu, także pod kątem ewentualnych zmian legislacyjnych. Pyta też, w ilu sprawach w ostatnich 5 latach doszło do nieuprawnionego wezwania podatnika do uzupełnienia wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej, stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu administracyjnego.  

V.511.645.2024