Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• W województwach graniczących z Ukrainą mają być zawyżane ceny za usługi  przewozowe, hotelarskie, gastronomiczne oraz wymiany walut 
• O zbadanie możliwości stosowania takich praktyk Rzecznik Praw Obywatelskich poprosił prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Tomasza Chróstnego 
• AKTUALIZACJA: Z rozeznania Inspekcji Handlowej w kilkudziesięciu placówkach nie wynika, że ceny noclegów zmieniły się w sposób znaczny - odpowiada prezes UOKiK
• WIIH w Rzeszowie oraz w Lublinie nie odnotowały też skarg konsumenckich dotyczących wzrostu cen usług noclegowych czy transportowych

Jeden z parlamentarzystów złożył do RPO wniosek w sprawie sztucznego zawyżania cen za usługi na rzecz konsumentów, zwłaszcza  przewozowe, hotelarskie, gastronomiczne i wymiany walut w województwach graniczących z Ukrainą. 

Miałoby to się wiązać z napływem w tej rejony uchodźców z Ukrainy po agresji Rosji, a także osób, które udały się na granicę, aby nieść im pomoc.

Rzecznik prosi prezesa UOKiK o zbadanie tych praktyk. O ile sygnały o podobnych przypadkach dotarły już także do UOKiK lub podległych organów Inspekcji Handlowej, zwraca się o informacje co do podjętych działań. 

Odpowiedź Tomasza Chróstnego

Niewątpliwie sytuacja związana z rosyjską agresją zbrojną na Ukrainę jest absolutnie nadzwyczajna, stąd wymaga podjęcia szybkich i skutecznych działań, mających na celu zarówno niesienie pomocy i zapewnienie bezpieczeństwa przybywającym do naszego kraju obywatelom Ukrainy jak i wzmożoną ochronę polskich konsumentów.

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Inspekcja Handlowa od początku zaistniałej sytuacji podejmują działania, pozostające w kompetencji tych organów, mające na celu między innymi zapobieganie negatywnym zjawiskom w obszarze handlu i świadczenia usług, które mogą przekładać się na sytuację najbardziej narażonych grup konsumentów.

W ostatnich miesiącach, na zlecenie Prezesa UOKiK, Inspekcja Handlowa prowadziła m.in.: w związku z wprowadzaniem obniżki stawki podatku VAT artykułów żywnościowych ustawą z dnia 13 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. poz. 196)  monitoring cen wybranych produktów spożywczych, polegający na weryfikacji cen jednostkowych produktów należących do wytypowanych grup produktów w placówkach handlowych. 

Celem monitoringu było ustalenie czy sieci te dokonały obniżenia cen produktów w związku z wprowadzaniem - powołaną powyżej ustawą - obniżki stawki podatku VAT artykułów żywnościowych. Powyższe działania prowadzone były przez 16 Wojewódzkich Inspektoratów Inspekcji Handlowej. 

Objęto nimi odpowiednio w lutym – 200 placówek, w marcu – 230 placówek. Monitoringiem objęto następujące grupy produktów: produkty mleczne, produkty zbożowe (w tym pieczywo), oleje roślinne, jaja, cukier, mięso, warzywa, owoce oraz produkty dla dzieci. Obserwacje przesyłane są do UOKiK, gdzie poddawane są dalszej analizie.

W związku z wprowadzeniem obniżki stawki podatku akcyzowego na paliwa ustawą z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, oraz obniżki VAT (na podstawie ww. ustawy o zmianie ustawy podatku od towarów i usług) - monitoring cen paliw ciekłych. Ceny monitorowane były na 1021 stacjach.

Poza działaniami planowanymi, realizowanymi zgodnie z Planem kontroli Inspekcji Handlowej (w zakresie m.in. nadzoru rynku, ogólnego bezpieczeństwa produktów, art. nieżywnościowych, paliw i usług), działania Inspekcji Handlowej zostały także dodatkowo wzmożone z uwagi na wydarzenia za naszą wschodnią granicą, m.in. o monitoring poziomu cen produktów, które w ostatnim czasie w sposób szczególny służą zabezpieczeniu podstawowych potrzeb uchodźców z Ukrainy, zwłaszcza na terenach przygranicznych (woj.
lubelskie i podkarpackie).

Na obszarze właściwości IH w Lublinie i Rzeszowie, na zlecenie Prezesa UOKiK, w okresie od 25 lutego br. przeprowadzono dotychczas 22 kontrole w zakresie ustalenia rzeczywistych cen sprzedaży paliw na stacjach paliw, w związku z rozpoczęciem działań wojennych na Ukrainie i rażącym wzrostem cen paliw.

Działania Inspekcji Handlowej na terenie województwa podkarpackiego i lubelskiego ukierunkowane były również na rozeznanie rynku usług hotelarskich. Rozeznanie to przeprowadzone zostało w kilkudziesięciu placówkach i nie dały podstaw do stwierdzenia, że ceny noclegów zmieniły się w sposób znaczny. Jednocześnie uprzejmie informuję, że do tej pory WIIH w Rzeszowie oraz w Lublinie nie odnotował skarg
konsumenckich dotyczących wzrostu cen usług noclegowych czy transportowych.

W przypadku otrzymania takich sygnałów zapewniam, iż podjęte zostaną działania pozostające w zakresie właściwości tych organów – w tym szczególnym czasie reagujemy na wszelkie informacje o nieprawidłowościach.

Warto również podkreślić, że niezależnie od powyższych działań, pracownicy zarówno UOKiK, jak i IH włączają się w bezpośrednią pomoc uchodźcom z Ukrainy.

Pracownicy Urzędu świadczą wolontariat m.in. na terenie m.st. Warszawa, zaś na prośbę Wojewodów, Wojewódzkie Inspektoraty Inspekcji Handlowej udzielają wsparcia osobowego w punktach recepcyjno-informacyjnych obsługujących uchodźców, zlokalizowanych przy granicy RP z Ukrainą.

Jako Prezes UOKiK, którego głównym zadaniem jest ochrona konkurencji  i konsumentów, dokładam wszelkich starań, by na bieżąco reagować na wszelkie sygnały dotyczące naruszeń prawa oraz deklaruję podejmować wszelkie niezbędne działania, zmierzające do wyeliminowania stwierdzonych nieprawidłowych praktyk rynkowych, pozostających w zakresie moich kompetencji.

V.7224.54.2022