Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Obywatele, którzy wcześniej zainwestowali w domową fotowoltaikę, skarżą się na niekorzystne zmiany systemu rozliczania tak uzyskanej, przyjaznej dla środowiska, energii elektrycznej
• Zostali też oni wykluczeni ze świadczeń osłonowych w związku z sytuacją na rynku energii 
• Polska staje się liderem w UE, jeśli chodzi o roczny przyrost mocy fotowoltaiki
• W ogólnym procentowym udziale w konsumpcji odnawialnej energii elektrycznej Polska plasuje się jednak wśród ostatnich pozycji w Unii
• AKTUALIZACJA: Ustawodawca w odpowiedzialny sposób przewidział dla prosumentów, których inwestycje były w trakcie realizacji, czas na zakończenie inwestycji i możliwość skorzystania z systemu net-metering w wyznaczonych okresach przejściowych - odpowiada MKiŚ

- Dalsze motywowanie obywateli do zmiany źródła energii na odnawialne, pochodzące z mikroinstalacji fotowoltaicznej, przyczyniłoby się do poprawy tych statystyk, z korzyścią dla środowiska - pisze zastępca rzecznika praw obywatelskich Valeri Vachev do minister klimatu i środowiska Anny Moskwy. 

Do Biura RPO wpływają skargi obywateli w związku z wdrażaniem w ich gospodarstwach domowych ekologicznych rozwiązań opartych na instalacjach zeroemisyjnych. Chodzi o rozwój prosumenckiej energetyki solarnej.

O konieczności, a zarazem słuszności wspierania przez państwo inwestycji w odnawialne źródła energii przesądzają przepisy prawa krajowego i prawa Unii. Inwestowanie przez obywateli w mikrofotowoltaikę może przyczynić się do poprawy stanu środowiska i zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego.  Część skarżących jest jednak rozczarowana zmianą systemu rozliczania wyprodukowanej energii i wsparcia dla domowych inwestycji fotowoltaicznych.

W skargach powtarzają się takie zarzuty, jak:

• Zmiana systemu rozliczania energii z net metering (system opustów) na net billing (system kosztowy) nastąpiła w sposób nagły, co uniemożliwiło racjonalną decyzję o zainwestowaniu w mikrofotowoltaikę lub o przejściu na nowy system.
• Zmiana zasad udzielania dofinansowania z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, w związku z przejściem na net billing jest dyskryminująca dla prosumentów rozliczających się na zasadzie opustów.
• Prosumenci zostali niesprawiedliwie wykluczeni ze świadczeń osłonowych w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej.
• Procedura ubiegania się o dofinansowanie z NFOŚiGW oparta na komunikacji elektronicznej dyskryminuje obywateli wykluczonych cyfrowo.

Zmiana systemu rozliczania energii

Do zmiany dotychczasowego systemu rozliczeń zobowiązały Polskę  dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej. 

Od publikacji tych dyrektyw do nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii z  z 29 października 2021 r. minęły niemal 3 lata. Przez ten czas rozliczanie energii z mikroinstalacji fotowoltaicznej następowało w Polsce w formie opustów. Od ogłoszenia nowelizacji 21 grudnia 2021 r. do jej wejścia w życie 1 kwietnia 2022 r. obywatele mieli zaledwie 3 miesiące na przygotowanie się do zmiany systemu rozliczeń i ewentualne zrewidowanie planów inwestycji. Z ich punktu widzenia zmiana miała nagły charakter. A decyzję o wyborze fotowoltaiki podejmowali na długo przed nią, mając na uwadze m.in. korzyści wynikające z rozliczeń net metering.

Od rozpoczęcia całej inwestycji (zawarcia umowy z firmą montażową) do chwili, gdy korzysta się z nowego źródła energii, może minąć nawet kilka miesięcy. Jeśli zatem decyzja o inwestycji była u części obywateli podyktowana dogodnym systemem rozliczeń energii, to zmiana go przed zakończeniem inwestycji może wywoływać zrozumiałe poczucie rozgoryczenia i niesprawiedliwości.

Skarżący wskazują, że decyzja o zmianie systemu rozliczeń jest trudna, bo oba systemy (net mettering i net billing) są przewidziane co najmniej na 15 lat. A w tym czasie opłacalność każdego z nich może się bardzo zmienić. Wybór danego rozwiązania wiąże się z daleko idącymi konsekwencjami dla domowego budżetu, również w kontekście skorzystania z programów dofinansowań NFOŚiGW. Rodzi to poczucie dyskryminacji u obywateli pozostających w systemie net mettering.

Zmiana zasad dofinansowania

Pierwszą edycję programu dofinansowania instalacji fotowoltaicznych dla polskich obywateli ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ogłoszono 25 lipca 2019 r. W związku z niedostosowaniem rodzimych przepisów do dyrektyw unijnych, kolejne edycje Programu Mój Prąd oparte były na systemie rozliczeń net metering - aż do 1 kwietnia 2022 r, kiedy to doszło do zmiany prawa. Przez ten czas obywatele przywykli do systemu opustów w fotowoltaice i pozytywnie oceniali płynące z niego korzyści.

Rozpatrzenie wniosku przez Fundusz nie jest niezwłoczne - regulamin przewiduje na to 90 dni od prawidłowego złożenia go na specjalnej platformie. Według skarżących może to nastąpić nawet po kilku miesiącach. Dopiero wtedy obywatele dowiadują się o brakach wniosków i konieczności ich uzupełnienia - co wydłuża procedurę.

Zmiana systemu rozliczeń z grudnia 2021 r. zastała część obywateli w toku procesu inwestycyjnego. Możliwość składania wniosków o dofinansowanie z Programu w ramach systemu net metering ograniczono do 1 kwietnia 2022 r. Obywatele zostali zatem zmuszeni do przyspieszenia procesu inwestycyjnego. Ci, którzy nie zdążyli, czują się rozczarowani.

Niesprawiedliwie potraktowani czują się także obywatele, którzy w chwili wejścia w życie zmian w Programie Mój Prąd byli już prosumentami na starych zasadach i nie zdecydowali się na zmianę systemu rozliczeń na net billing, uznając go za mniej dogodny finansowo. Obywatele ci nie mogą skorzystać z dofinansowania do ekologicznych źródeł ciepła czy magazynów energii, oferowanego w ramach tego programu.

Obecnie prosument, któremu zależy na ekologicznym gospodarstwie domowym, ma dwa wyjścia: zrezygnować z korzystnego dla niego systemu net metering, przejść na system net billing i zawnioskować o dofinansowanie (dodatkowo) do wymiany źródła ciepła w ramach Programu Mój Prąd, albo - pozostając w starym systemie -pogodzić się z brakiem publicznego wsparcia. Taki mechanizm odczytują oni jako bezzasadnie faworyzujący prosumentów rozliczających się w systemie net billing.

Oferta wsparcia dla prosumentów rozliczających się w systemie kosztowym jest zaś szersza niż tych, którzy decyzję o inwestycję w fotowoltaikę podjęli wcześniej, gdy obowiązywał system opustów.

Wykluczenie ze świadczeń osłonowych

Niezadowolenie prosumentów wiąże się także z wykluczeniem ich z możliwości uzyskania publicznego wsparcia finansowego. Zgodnie z art. 27 ust. 2 ustawy z 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej, dodatek elektryczny nie przysługuje odbiorcy, który korzysta z energii elektrycznej z mikroinstalacji fotowoltaicznej. 

Prosumenci skarżą się, że niekorzystne zmiany cen energii elektrycznej odbijają się na ich budżetach. Wpływają na opłacalność fotowoltaiki. Ich  rozgoryczenie jest tym większe, że ponieśli ryzyko inwestycji, kierując się m.in. względami ekologicznymi. Skoro przyczyniają się do poprawy stanu środowiska, trudno im zaakceptować wykluczenie ich ze świadczeń osłonowych, analogicznych do tych przysługujących pozostałym obywatelom.

Dyskryminacja obywateli wykluczonych cyfrowo

Jedną z barier, jeśli chodzi o zainwestowanie w mikroinstalację fotowoltaiczną,  jest tzw. wykluczenie cyfrowe. Zjawisko to dotyczy zwykle osób starszych, mieszkańców mniejszych miejscowości. Tymczasem procedura wsparcia jest bowiem całkowicie oparta na komunikacji cyfrowej - od złożenia wniosku aż do zawarcia umowy. Zgodnie z regulaminem Programu, wniosek jest odrzucany wobec błędnie wpisanego adresu e-mail lub nieodczytania wiadomości w terminie umożliwiającym złożenie korekty wniosku, nawet przy braku możliwości dostępu do skrzynki. 

Dopuszczenie możliwości procedowania przez pełnomocnika nie jest wystarczającym udogodnieniem. Pełnomocnik musi mieć profil zaufany lub podpis kwalifikowany. Obywatele borykający się z wykluczeniem cyfrowym podnoszą zaś, że nie mają osoby, która mogłaby i chciałaby być takim pełnomocnikiem.

Podsumowanie

Jeśli chodzi o roczny przyrost mocy fotowoltaiki Polska staje się liderem w UE. Zarazem jednak w ogólnym procentowym udziale w konsumpcji odnawialnej energii elektrycznej w Unii, Polska plasuje się wśród ostatnich pozycji. Dalsze motywowanie obywateli do zmiany źródła energii na odnawialne, pochodzące z mikroinstalacji fotowoltaicznej, przyczyniłoby do poprawy tych statystyk, z korzyścią dla środowiska.

Analizy Biura RPO pozwalają na wniosek, że decyzje obywateli o przejściu na energię solarną dyktowane są głównie dwoma czynnikami: opłacalnością dla budżetów domowych i troską o środowisko. Jakkolwiek drugi czynnik jest przejawem  pogłębiającej się świadomości środowiskowej obywateli, to pierwszy wydaje się wypadkową regulacji prawnych i wsparcia publicznego dla ekologicznych rozwiązań. Zmiany na przestrzeni ostatnich 2 lat wydają się działać na obywateli zniechęcająco - podkreśla RPO.

Odpowiedź Ireneusza Zyski, sekretarza stanu w MKiŚ

W odpowiedzi na poniższe skargi wpływające do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich proszę o przyjęcie poniższych wyjaśnień:

1.    Zmiana systemu rozliczania energii z „net metering” (system opustów) na „net billing” (system kosztowy) nastąpiła w sposób nagły, uniemożliwiając racjonalne podjęcie decyzji o zainwestowaniu w mikrofotowoltaikę lub o przejściu na nowy system.

Poprzedzając odniesienie się do przedstawionej tezy należy wyraźnie podkreślić, że zgodnie z danymi Agencji Rozwoju Energii (ARE), przedstawionymi na wykresach nr 1 i 2, w latach 2016 - 2023 nastąpił bardzo dynamiczny rozwójenergetyki prosumenckiej. Obecnie w Polsce energię na własne potrzeby wytwarza ponad 1,3 miliona prosumentów. Szczególnie dynamiczny wzrost liczby mikroinstalacji miał miejsce w latach 2019-2022, kiedy na krajowym rynku energii działalność rozpoczęło ponad 1 milion nowych prosumentów. Łączna moc mikroinstalacji na koniec sierpnia 2023 roku przekroczyła 10 GW. Należy zatem obiektywnie stwierdzić, że Polska osiągnęła olbrzymi sukces w tym zakresie.

Należy także zauważyć, że wprowadzenie zmiany systemu rozliczeń prosumentów wynikało z prawodawstwa europejskiego, zobowiązującego państwa członkowskie do wspierania rozwiązań zgodnych z wymogami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniającą dyrektywę 2012/27/UE. Celem przyjętych rozwiązań było stworzenie zachęt do uczestnictwa systemie rozliczeń prosumentów, który jest w pełni zgodny z rynkowym podejściem promowanym przez Unię Europejską.

Pragnę zauważyć, że działanie na rzecz implementacji systemu net-billing jest częścią zaangażowania polskiego rządu w promowanie zrównoważonych praktyk energetycznych oraz spełnienia celów w zakresie rozwoju energetyki odnawialnej. Zaktualizowany system rozliczeń dla prosumentów ma na celu zwiększenie autokonsumpcji energii produkowanej przez prosumentów oraz wspieranie dążeń do minimalizacji negatywnego wpływu emisji CO2 na środowisko naturalne.

Rozliczenia w systemie net-billing mają na celu zrównoważony i stabilny rozwój lokalnych energetyki rozproszonej, wraz z zapewnieniem bezpieczeństwa systemu energetycznego i sprawiedliwego podziału kosztów jego utrzymania przez wszystkich odbiorców energii, oraz korzyści po stronie samych prosumentów. Na obecnym etapie rozwoju rynku prosumentów (ponad 1,3 mln mikroinstalacji prosumenckich o mocy 10 GW działających w rozproszeniu głownie w technologii PV) traktowanie systemu elektroenergetycznego jako „magazynu ilościowego energii”, co miało miejsce w systemie net-metering, stanowiłoby ogromne zagrożenie dla bezpieczeństwa systemu elektroenergetycznego i byłoby nieuzasadnione z punktu widzenia całkowitych kosztów systemowych oraz potencjalnych korzyści klimatycznych i środowiskowych. Nowe zasady rozliczeń w systemie wartościowym (wartości energii) spowodowało, że prosument stał się aktywnym uczestnikiem rynku tracąc zachętę do niepotrzebnego przewymiarowania mikroinstalacji względem swoich potrzeb, a także wprowadzania wytwarzanej energii do sieci wtedy, gdy jest jej nadmiar i co za tym idzie istnieje problem z jej wykorzystaniem. System net-billing zachęca prosumentów do prawidłowego obliczenia mocy mikroinstalacji PV oraz promuje zachowania polegające na dostosowaniu generacji energii do aktualnego zapotrzebowania prosumenta na moc generowaną w tej mikroinstalacji, w tym także do wykorzystania magazynów energii. Prosumenci rozliczający się w systemie net-biling stali się aktywnymi uczestnikami rynku, podejmując świadome decyzje dotyczące zużycia energii, dążąc do wzrostu autokonsumpcji energii i korzystania z energii pochodzącej z sieci wtedy, gdy jest ona tańsza.

Należy zaznaczyć, że kierunek zmian systemu rozliczeń prosumentów został przedstawiony opinii publicznej w dniu 2 czerwca 2021 r., a więc na 9 miesięcy przed wejściem w życie przepisów o net-billingu. Od tej daty toczyła się bardzo szeroka, powszechna debata publiczna nad kształtem nowego modelu rozliczeń. Ministerstwo Klimatu i Środowiska zaprosiło wszystkich interesariuszy do rozpoczęcia dialogu nad nowym mechanizmem rozliczeń prosumentów w ramach prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy - Prawo energetyczne i ustawy o odnawialnych źródłach energii (nr UC 74). Debaty przeprowadzone w tym czasie umożliwiły zaprojektowanie rozwiązania prawnego zgodnego z prawem europejskim oraz oczekiwaniami płynącymi z sektora odnawialnych źródeł energii.

Uwagi zgłoszone do projektu ustawy (nr w wykazie prac legislacyjnych UC 74) dotyczyły m.in. zmiany ceny sprzedaży nadwyżek energii prosumenckiej na cenę uwzględniającą bardziej rynkowy sposób wynagradzania prosumentów, niż cena kwartalna ogłaszana przez Prezesa URE. Uwzględniono również głosy o potrzebie przesunięcia o 3 miesiące terminu wejścia w życie omawianych rozwiązań, pierwotnie zawartych w poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 1704).

Po przeanalizowaniu uwag, zgłoszonych w ramach konsultacji projektu poselskiego, w ramach ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2021 poz. 2376) możliwe było zaproponowanie nowych rozwiązań dla prosumentów w postaci rozliczeń w systemie net-billing oraz przesunięcie terminu wejścia w życie przepisów na dzień 1 kwietnia 2022 r.

Odnosząc się do zasygnalizowanej wątpliwości dotyczącej tego, że inwestycja w panele fotowoltaiczne jest rozłożona w czasie, a zmiana systemu rozliczeń przed zakończeniem inwestycji mogła wywoływać u prosumentów poczucie rozgoryczenia i niesprawiedliwości, należy zauważyć, iż zgodnie z art. 4d ust. 2 ustawy o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. z 2023 r. poz. 1436) z rozliczeń, w „starym” systemie net-metering jest uprawniony prosument energii odnawialnej, którego mikroinstalacja została przyłączona do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej:

1)    po 31 marca 2022 r. na podstawie kompletnego i poprawnego zgłoszenia, o którym mowa w art. 7 ust. 8d4 ustawy - Prawo energetyczne, złożonego przez tego prosumenta energii odnawialnej w terminie do 31 marca 2022 r., z zastrzeżeniem ust. 3;
2)    do 31 marca 2022 r., ale wprowadzenie energii elektrycznej do tej sieci nastąpiło po raz pierwszy po 31 marca 2022 r.;
3)    po 31 marca 2022 r. na podstawie kompletnego i poprawnego zgłoszenia, o którym mowa w art. 7 ust. 8d4 ustawy - Prawo energetyczne, złożonego w terminie do 31 grudnia 2023 r., w przypadku gdy prosument ten w terminie do 31 marca 2022 r. zawarł umowę na zakup, montaż lub dofinansowanie tej mikroinstalacji z jednostką samorządu terytorialnego lub innym podmiotem, który realizuje projekt, o którym mowa w art. 2 pkt 18 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (Dz.U. z 2020 r. poz. 818), dofinansowany w ramach regionalnego programu operacyjnego, o którym mowa w art. 2 pkt 17 lit. c tej ustawy, z uwzględnieniem ust. 6.

Oznacza to, że ustawodawca w odpowiedzialny sposób przewidział dla prosumentów, których inwestycje były w trakcie realizacji, czas na zakończenie inwestycji i możliwość skorzystania z systemu net-metering w wyznaczonych okresach przejściowych. Zatem zarzut sformułowany w pytaniu jest bezpodstawny.

2.    Zmiana zasad udzielania dofinansowania z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, w związku z przejściem na „net billing” jest dyskryminująca dla prosumentów rozliczających się na zasadzie opustów.

Rozwiązania dotyczące możliwości pozyskania dofinansowania na zakup urządzeń służących do magazynowania energii elektrycznej, systemów zarządzania energią, a także pomp ciepła, są dedykowane prosumentom rozliczającym się w systemie net-billing. Takie podejście wynika z faktu, że prosumenci rozliczający się w systemie net-metering, wykorzystują sieć elektroenergetyczną jako magazyn energii „przechowując” tam wytworzoną energię do 12 miesięcy. Powyższa zasada, opierająca się na możliwości bezwarunkowego odbioru wprowadzonej energii z zachowaniem stosunku ilościowego 1 do 0,8 (instalacje o mocy nie większej niż 10 kW) lub 1 do 0,7 (mikroinstalacje o mocy większej niż 10 kW), nie wywołuje po stronie prosumentów pozytywnych efektów polegających na zmianie nawyków w zależności od tego jaka jest cena energii, czy też stosowania rozwiązań związanych z jej magazynowaniem. Prawna możliwość magazynowania w sieci energetycznejenergii wyprodukowanej przez prosumentów, a następnie jej odbioru w rozliczeniu ilościowym, na co pozwala system net-metering, jest skrajnie niebezpieczne dla stabilności systemu elektroenergetycznego, zwłaszcza w sytuacji kiedy ilość prosumentów zbliżała się do 1 mln. Dalsze zwiększanie ilości prosumentów na rynku w systemie rozliczeń net-metering mogłoby doprowadzić do blackoutu, w szczególności w okresie zimowym, kiedy instalacja fotowoltaiczna nie produkuje energii. Z tego powodu dofinansowanie z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jest dedykowane jedynie dla tych prosumentów, którzy rozliczają się w systemie net-billing.

System net-billing został starannie zaprojektowany tak, aby umożliwić prosumentom wykorzystanie w jak największym stopniu autokonsumpcji energii. Odbywa się to poprzez zastosowanie urządzeń służących magazynowaniu energii, co pozytywnie wpływa na zwiększenie elastyczności lokalnych systemów energetycznych i jest zgodne z krajowymi celami i priorytetami w zakresie kierunków rozwoju elektroenergetyki.
Zwiększenie poziomu dotacji w programie Mój Prąd ma na celu zrekompensowanie kosztów inwestycji oraz skrócenie okresu zwrotu inwestycji dla prosumentów, co z kolei powinno zachęcić większą liczbę osób zainteresowanych aktywnym uczestnictwem w systemie net- billing, jako zgodnym z prawem europejskim, bezpiecznym dla systemu, sprawiedliwym społecznie i przynoszącym korzyści dla prosumentów. Rząd wspiera bezpieczne rozwiązania w sektorze energetycznym oraz zwiększa tempo transformacji energetyki w kierunku zrównoważonego rozwoju OZE, działających w generacji rozproszonej.

3.    Prosumenci zostali niesprawiedliwie wykluczeni ze świadczeń osłonowych w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej.

Funkcjonujące rozwiązanie w zakresie wypłat dodatku elektrycznego, wprowadzonego przepisami ustawy z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (Dz.U. 2022 poz. 2127) jest adekwatne i sprawiedliwe. Świadczenie ma na celu wsparcie gospodarstw domowych w Polsce (w tym gospodarstw dotkniętych ubóstwem energetycznym), których główne źródło ogrzewania zasilane jest energią elektryczną. Gospodarstwa domowe, które stały się prosumentami zwiększyły swoją odporność na wzrosty cen energii elektryczneji w rezultacie w zdecydowanie mniejszym stopniu odczuwają wszelkiego rodzaju wzrosty cen nośników energii i negatywne zawirowania na rynkach paliw i energii.

Należy wskazać, że działania osłonowe zawarte w RządowejTarczy Solidarnościowej gwarantują ochronę każdemu odbiorcy w gospodarstwie domowym, niezależnie od tego, czy posiada instalację fotowoltaiczną. Dla posiadaczy instalacji fotowoltaicznych, limity zużycia obowiązują po wykorzystaniu przez odbiorcę darmowego wolumenu w ramach systemu net- metering. W przypadku prosumentów rozliczanych na zasadzie net-billing limity obowiązują już od początku zużycia energii elektrycznejw roku 2023. Dodatkowo, wszystkie gospodarstwa domowe, które zużywają energię elektryczną powyżej limitów, korzystają z ochrony w postaci ceny maksymalnej w wysokości 693 zł za 1 megawatogodzinę (MWh). Takie rozwiązanie ma na celu zabezpieczenie interesów konsumentów i zapobieganie nadmiernym obciążeniom finansowym wynikającym z przekroczenia limitów zużycia energii elektrycznej.

Przedstawione działania stanowią wyraz zobowiązania rządu do zapewnienia sprawiedliwych i równych warunków dla wszystkich gospodarstw domowych, a jednocześnie promują rozwój odnawialnych źródeł energii i poprawę efektywności energetycznej budynków.

4.    Procedura ubiegania się o dofinansowanie z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnejo parta na komunikacji elektronicznej dyskryminuje obywateli wykluczonych cyfrowo.

Uprzejmie informuję, że dla osób, które można zakwalifikować jako wykluczone cyfrowo umożliwiono składanie wniosku poprzez pełnomocnika, którym może być dowolna osoba z rodziny i znajomych wskazana przez wnioskodawcę. Należy zaznaczyć, iż w większości przypadków firmy zajmujące się sprzedażą i montażem paneli fotowoltaicznych, oferują bezpłatną możliwość wypełnienia wniosku o przyznanie dotacji, również składając je jako pełnomocnicy wnioskodawców, co z pewnością stanowi pomoc dla obywateli wykluczonych cyfrowo.

Dodatkowo, na terenie każdego województwa, powstała baza kontaktów do doradców energetycznych, którzy służą pomocą w odpowiedzi na pytania związane z uzyskaniem dofinansowania w ramach działalności wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

V.7200.66.2022

ZRPO Valeri Vachev: Inwestycje w odnawialne źródła energii należy wspierać

Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi obywateli, którzy w swoich gospodarstwach domowych założyli panele fotowoltaiczne. Zwracają oni uwagę na pewne niekorzystne zmiany w systemie rozliczeń tak pozyskanej energii oraz na wykluczenie ze świadczeń osłonowych obywateli, którzy korzystają z tego typu rozwiązań.

To bardzo ważny temat, gdyż w ostatnich latach Polska staje się liderem w Unii Europejskiej, jeśli chodzi o przyrost mocy pozyskiwanej z instalacji fotowoltaicznych. Niestety, jednocześnie jesteśmy na jednym z ostatnich miejsc jeśli chodzi o procentowy udział w zużyciu odnawialnej energii elektrycznej.

Zwracając się do RPO, obywatele sygnalizują, że zmiana systemu rozliczania energii pozyskanej z paneli fotowoltaicznych - z systemu upustów na system kosztowy - została wprowadzona nagle, zaś zmiana zasad dofinansowania, w związku z przejściem na nowy system, jest dyskryminująca dla osób rozliczających się na starych zasadach.

Tymczasem niekorzystne zmiany cen prądu odbijają się też na ich budżetach domowych.

Dodatkowo procedura oparta na komunikacji cyfrowej, dyskryminuje obywateli wykluczonych cyfrowo – osoby starsze, czy mieszkańców mniejszych miejscowości.

Pamiętajmy, że decyzje o przejściu na energię słoneczną wynikają głównie z tego, że takie przejście byłoby najzwyczajniej opłacalne oraz – nie na ostatnim miejscu - z troski o środowisko. Tymczasem zmiany, które miały miejsce w ostatnich dwóch latach wydają się działać na obywateli zniechęcająco.

Państwo powinno wspierać inwestycje w odnawialne źródła energii. Czyste środowisko i bezpieczeństwo energetyczne obywateli są wartościami nie do przecenienia.