Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich przekazał Ministrowi Finansów i Gospodarki opinię do projektu rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
• Marcin Wiącek wskazuje, co powinno się znaleźć w tym rozporządzeniu, aby zapewnić realną poprawę dostępności przestrzeni publicznej osobom z niepełnosprawnościami

Rzecznik, wykonujący także zadania organu monitorującego wdrażanie Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, z satysfakcją przyjął informację o przedstawieniu do konsultacji projektu rozporządzenia. Ma ono zastąpić rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r.

RPO zwraca uwagę ministra na kwestie, które wymagają szerszej analizy. Podkreśla, że Konwencja podkreśla znaczenie projektowania uniwersalnego i konieczność wprowadzenia standaryzacji rozwiązań, które zapewniłyby dostępność wszystkim użytkownikom.

Obowiązek wydzielenia tzw. komfortki i niedookreślenie jej wyposażenia

W 2023 r. RPO prowadził korespondencję z MRiT ws. zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami dostępności przestrzeni publicznej, w tym ujęcia w przepisach obowiązku zapewnienia toalet dostosowanych do czynności higienicznych wobec osób z niepełnosprawnościami potrzebujących bardziej intensywnego wsparcia, a zwłaszcza korzystających ze środków chłonnych i cewników, oraz określenia norm budowalnych dla takich pomieszczeń. 

Aktualna pozostaje wątpliwość z tego pisma, czy po zmianie wzrośnie liczba miejsc, gdzie w komfortowych warunkach będzie można przewinąć osobę dorosłą ze szczególnymi potrzebami, a jeśli tak – to czy będzie to skutek obowiązującego prawa. Większość nowych komfortek powstała w rezultacie oddolnych inicjatyw, nie zaś wskutek wejścia w życie wyżej przepisów rozporządzenia o warunkach technicznych.

Rozwiązania sprzętowe służące skutecznej ewakuacji osób ze szczególnymi potrzebami

Uwzględnienie w przepisach projektowanego rozporządzenia szczegółowych przepisów dotyczących ewakuacji osób ze szczególnymi potrzebami Rzecznik przyjmuje z satysfakcją. Chodzi m.in. o obowiązek wydzielenia miejsca tymczasowego schronienia, czy możliwości ewakuacji przez dźwig ratowniczy.

Niemniej rozważenia wymaga wprowadzenie rozwiązań nie tylko architektonicznych, ale również sprzętowych umożliwiających ewakuację. Chodzi o wyposażenie budynków w sprzęt umożliwiający ewakuację osób, które nie są w stanie samodzielnie wydostać się przy użyciu schodów. Chodzi o wózki ewakuacyjne, schodołazy oraz materace i maty ewakuacyjne. A Państwowa Straż Pożarna nie ma na wyposażeniu specjalnego sprzętu do ewakuacji osób z niepełnosprawnościami

Systemy przyzywowe i alarmy przeciwpożarowe – konieczność uwzględnienia osób z niepełnosprawnością słuchu

Niezwykle istotne jest dotarcie ze zrozumiałą informacją o sytuacji zagrożenia, np. w przypadku pożaru obiektu, w którym znajdują się ludzie. 

Tymczasem w niektórych sytuacjach system powiadamiania przeciwpożarowego pomija potrzeby osób Głuchych. Ich nieuwzględnienie (np. obowiązku instalowania obok dźwiękowego systemu ostrzegania również sygnalizatorów optycznych lub wibracyjnych) sprawia, że w sytuacji kryzysowej takie osoby będą mogły dowiedzieć się o niej wyłącznie od innych osób w danym obiekcie, ratowników lub we własnym zakresie. Znacząco przedłuży to czas reakcji i może zaważyć na ich zdrowiu i życiu. Konieczne wydaje się zatem rozważenie wprowadzenia obowiązku instalowania mieszanych systemów ostrzegania.

Refleksji wymaga też zawiadamianie o sytuacji kryzysowej w kontekście obowiązku instalacji wind,  sytuacji awaryjnych, w tym umożliwiających skorzystanie z nich przez osoby z niepełnosprawnością słuchu. Podobny mechanizm przyzywowy powinien być przewidziany w przepisach dotyczących toalet dla osób z niepełnosprawnościami. 

Marcin Wiącek prosi ministra Andrzeja Domańskiego o analizę tych uwag i ich uwzględnienie w dalszych pracach.

XI.022.5.2025