Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Kryteria otrzymywania dofinansowania z programów Ministerstwa Sportu i Turystyki przez związki sportowe oraz powiązane z nimi spółki kapitałowe i fundacje określa zarządzenie Ministra
• Tymczasem takie szczegółowe kryteria powinny być uregulowane w akcie prawa powszechnie obowiązującego: ustawie lub rozporządzeniu wydanym na podstawie upoważnienia ustawowego
• Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się do ministra Sławomir Nitrasa o zainicjowanie prac nad nowelizacją ustawy o sporcie w tym zakresie  

Obywatel poskarżył się na brak podstawy prawnej zarządzenia MSIT nr 19 z 24 października 2024 r. w sprawie wytycznych dla komórek organizacyjnych Ministerstwa, przygotowujących programy dotacyjne w zakresie transparentności beneficjentów. W załączniku określono mające obowiązywać od 2025 r. kryteria otrzymywania dofinansowania z programów MSiT przez związki sportowe oraz powiązane z nimi spółki kapitałowe i fundacje. Organizacja ubiegająca się o dofinansowanie musi m.in. publikować wszystkie uchwały, budżet, wykaz członków, a także rejestr umów.

Zarządzenie nr 19 w istocie uzupełnia art. 29 ust. 1 ustawy o sporcie, zgodnie z którym minister może dofinansowywać uprawianie lub organizowanie sportu oraz jego promocję. Ani art. 29 ust. 1, ani żaden inny przepis ustawy o sporcie nie określa jednak kryteriów przyznawania dofinansowania. Nie określa też żadnych obowiązków, od których wypełnienia może zostać uzależniona decyzja o przyznaniu finansowania.

Tymczasem art. 93 ust. 2 zd. 2 Konstytucji RP stanowi, że zarządzenia "nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów". Choć formalnie do stosowania kryteriów określonych w załączniku do zarządzenia nr 19 "zobowiązane są komórki organizacyjne Ministerstwa Sportu i Turystyki", to wyklucza to przyznanie dofinansowania organizacji, która nie spełnia tych kryteriów – a co za tym idzie – implikuje ono obowiązek wdrożenia określonych w załączniku wymogów przez te organizacje, jeśli chcą ubiegać się o dofinansowanie.

Istnieją więc poważne wątpliwości co do zgodności zarządzenia nr 19 z art. 93 ust. 2 zdanie 2 Konstytucji RP, niezależnie od tego, że cel, któremu służy to zarządzenie (transparentność podmiotów otrzymujących dotacje) zasługuje na aprobatę. Jeśli ustawa nie określa żadnych kryteriów przyznawania środków finansowych w trybie art. 29 ust. 1 ustawy o sporcie, to zarządzenie nie może ich samoistnie tworzyć. Akt prawa wewnętrznego nie może uzupełniać aktu powszechnie obowiązującego prawa, jakim jest ustawa. Nie może również oddziaływać na sytuację prawną jednostek. 

Szczegółowe kryteria przyznawania dofinansowania powinny być zatem regulowane w akcie prawa powszechnie obowiązującego – ustawie lub rozporządzeniu wydanym na podstawie upoważnienia ustawowego wypełniającego warunki określone w art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Zważywszy, że w ustawie o sporcie nie ma upoważnienia Ministra Sportu i Turystyki do wydania rozporządzenia w tej sprawie, wskazana jest nowelizacja ustawy.

RPO Marcin Wiącek zwraca się do Ministra o zainicjowanie prac nad nowelizacją art. 29 ustawy o sporcie w celu uregulowania kryteriów przyznawania dofinansowania w trybie określonym w ust. 1 tego przepisu w akcie prawa powszechnie obowiązującego.

VII.053.76.2024