Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Służba Więzienna nie uznaje dokumentu w aplikacji mObywatel jako potwierdzającego tożsamość osoby, które chce odbyć widzenie z odbywającym karę pozbawienia wolności
• Tymczasem ustawa z 2023 r. o aplikacji mObywatel wprost wskazuje, że obowiązek stwierdzenia tożsamości lub obywatelstwa jest spełniony w przypadku okazania dokumentu w tej aplikacji
• Nie ma podstaw prawnych do przyjęcia, że obywatel, który ubiega się o wejście na teren jednostki penitencjarnej, nie może wylegitymować się dokumentem w aplikacji mObywatel – pisze Marcin Wiącek do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej i prosi o stanowisko w tej sprawie
• AKTUALIZACJA 6.08.2024: DGSW podziela stanowisko RPO wskazujące na nieprawidłowości w zakresie możliwości potwierdzenia na podstawie aplikacji mObywatel tożsamości osoby ubiegającej się o wstęp na teren jednostki penitencjarnej w celu widzenia z osobą pozbawioną wolności

Obywatel zwrócił się do Rzecznika Praw Obywatelskich z pytaniem czy na podstawie dokumentu mobilnego w aplikacji mObywatel może potwierdzić swoją tożsamość podczas ubiegania się o wstęp na teren zakładu karnego na widzenie z osobą pozbawioną wolności. RPO przekazał sprawę do Centralnego Zarządu Służby Więziennej.

Z odpowiedzi, którą uzyskał wynika, że zdaniem CZSW obowiązujący stan prawny nie przewiduje możliwości potwierdzenia tożsamości osoby ubiegającej się o wstęp na teren jednostki penitencjarnej za pomocą dokumentu mobilnego zawartego w aplikacji mObywatel. Powołano się na rozporządzenie Rady Ministrów z 6 lipca 2023 r. w sprawie realizacji działań funkcjonariuszy Służby Więziennej oraz wzoru protokołu z kontroli osobistej, kontroli pobieżnej oraz ze sprawdzenia pojazdów lub ich ładunku. Wskazano, że rozporządzenie nie wymienia wprost dokumentu mobilnego wśród dokumentów, na podstawie których można ustalać tożsamość osób legitymowanych.

Rzecznik nie zgadza się z takim stanowiskiem i w piśmie do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej zwraca uwagę, że ustawa z 26 maja 2023 r. o aplikacji mObywatel wprost wskazuje, że pod pojęciem dokumentu mobilnego w aplikacji mObywatel należy rozumieć dokument stwierdzający tożsamość i obywatelstwo polskie użytkownika tej aplikacji. Ponadto jeśli z przepisu prawa wynika obowiązek stwierdzenia tożsamości lub obywatelstwa polskiego na podstawie dokumentu tożsamości, w szczególności na podstawie dowodu osobistego, obowiązek ten uznaje się za spełniony w przypadku stwierdzenia tożsamości lub obywatelstwa polskiego na podstawie dokumentu mObywatel.

Na mocy przepisów ustawy dowód mobilny dostępny w mObywatelu należy zatem uznać za równoważny z tradycyjnym dowodem osobistym.

Rzecznik zauważa, że ustawa przewiduje możliwość ograniczenia wykorzystywania dokumentu mobilnego do stwierdzenia tożsamości, ale ściśle określa sytuacje, w których nie będzie on wystarczający. Dokument taki nie uprawnia na przykład do przekraczania granicy państwowej.

Marcin Wiącek w wystąpieniu wskazuje, że nie ma podstaw prawnych do przyjęcia, że obywatel, który ubiega się o wejście na teren jednostki penitencjarnej, nie może wylegitymować się dokumentem w aplikacji mObywatel i w związku z tym prosi o stanowisko w tej sprawie dyrektora generalnego Służby Więziennej płk. Andrzeja Peckę.

Odpowiedź płk. Andrzeja Pecki, dyrektora generalnego Służby Więziennej

W oparciu o przedstawione w sprawie materiały, podzielić należy wyrażone przez Pana stanowisko, wskazujące na wystąpienie nieprawidłowości w zakresie możliwości potwierdzenia tożsamości osoby ubiegającej się o wstęp na teren jednostki penitencjarnej w celu realizacji widzenia z osobą pozbawioną wolności na podstawie aplikacji mObywatel.

Zgodnie z art. 18 ust. 7 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (Dz.U. z 2023 r. poz. 1683 z późn. zm.) Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb działań, o których mowa w ust. 1 pkt 1 - 3 i 5 - 8, ust. 3a-3bb oraz ust. 3d i 3e, sposób postępowania funkcjonariuszy podczas ich realizacji oraz wzór protokołu, o którym mowa w ust. 3f, mając na względzie zapewnienie skuteczności działań podejmowanych przez funkcjonariuszy oraz prawidłowego ich dokumentowania.

Rada Ministrów została więc obowiązana do określenia m.in. uprawnień funkcjonariuszy Służby Więziennej w kwestiach legitymowania osób ubiegających się o wstęp oraz opuszczających teren jednostek organizacyjnych Służby Więziennej oraz deponowania dokumentów tożsamości osób przebywających na terenie jednostki organizacyjnej, legitymowania funkcjonariuszy i pracowników wchodzących i wychodzących z jednostki organizacyjnej, legitymowania osób w związku z realizacją czynności, o których mowa w pkt 4, 5, 7 i 7a.

Obowiązujące w tym zakresie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 lipca 2023 r. w sprawie realizacji działań funkcjonariuszy Służby Więziennej oraz wzoru protokołu z kontroli osobistej, kontroli pobieżnej oraz ze sprawdzania pojazdów lub ich ładunku (Dz.U. z 2023 r. poz. 1522) w § 2 ust. 2 stanowi, że tożsamość osób legitymowanych ustala się na podstawie jednego z następujących dokumentów, zawierających dane osobowe oraz zdjęcie umożliwiające identyfikację: 1) dowodu osobistego; 2) legitymacji służbowej; 3) dokumentu potwierdzającego tożsamość cudzoziemca, o którym mowa w art. 3 pkt 3 oraz art. 226 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2023 r. poz. 519, 185 i 547); 4) dokumentu paszportowego; 5) prawa jazdy; 6) książeczki żeglarskiej. Zgodnie z ust. 3 tego artykułu tożsamość małoletnich osób legitymowanych bramowy ustala na podstawie: 1) legitymacji szkolnej; 2) dowodu osobistego lub dokumentu paszportowego wydanego osobie małoletniej; 3) oświadczenia opiekuna osoby małoletniej, pod warunkiem nieposiadania przez tę osobę dokumentów, o których mowa w pkt 1 i 2. Przepis ust. 4 wymienionego artykułu stanowi, że bramowy ustala tożsamość osób legitymowanych przez porównanie.zdjęcia zamieszczonego w dokumencie, na podstawie którego ustalono tożsamość, z faktycznym wizerunkiem tych osób oraz weryfikację podanych danych osobowych z danymi osobowymi zawartymi w tym dokumencie.

Biorąc pod uwagę brzmienie art. 7 ust. 4 ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o aplikacji mObywatel należy przyjąć, iż tożsamość osób legitymowanych można ustalić także na podstawie dokumentu mObywatel. Nie zachodzi także konieczność nowelizacji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 lipca 2023 r. w sprawie realizacji działań funkcjonariuszy Służby Więziennej oraz wzoru protokołu z kontroli osobistej, kontroli pobieżnej oraz ze sprawdzania pojazdów lub ich ładunku. Istotne znaczenie ma możliwość weryfikacji autentyczności, ważności, integralności oraz pochodzenia dokumentu mobilnego za pomocą przyjaznej dla użytkownika aplikacji „mWeryfikator", która jest udostępniona na stronie internetowej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, na podstawie art. 19 ust. 1 pkt 7 lit a ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o aplikacji mObywatel.

Wobec powyższego zobowiązano Dyrektorów Okręgowych Służby Więziennej, Komendanta Centralnego Ośrodka Szkolenia Służby Więziennej oraz Komendantów Ośrodków Szkolenia Służby Więziennej do wdrożenia do realizacji możliwość ustalenia tożsamości osób legitymowanych, ubiegających się o wejście na teren jednostki penitencjarnej w celu realizacji widzenia z osobą pozbawioną wolności, na podstawie dokumentu mObywatel.

Jednocześnie, uprzejmie przepraszam Pana za zwłokę w udzieleniu odpowiedzi.

IX.517.39.2024