Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Zagwarantowanie możliwości zrzeszania się w związkach zawodowych osobom zatrudnionym na podstawie umów cywilnoprawnych oraz samozatrudnionym było tematem wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich do przewodniczących trzech największych central związkowych. W odpowiedzi Przewodniczący Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” Piotr Duda poinformował m.in., że w myśl Statutu NSZZ „Solidarność” jego członkami mogą być już obecnie osoby czerpiące środki utrzymania z pracy wykonywanej na innej podstawie prawnej niż stosunek pracy.

W odpowiedzi na wystąpienie RPO Piotr Duda poinformował, że NSZZ „Solidarność” od wielu lat zabiega o zmiany legislacyjne w pełni gwarantujące niezbywalne prawo do zrzeszania się. W myśl § 5 Statutu NSZZ „Solidarność” jego członkami mogą być już obecnie osoby czerpiące środki utrzymania z pracy wykonywanej na innej podstawie prawnej niż stosunek pracy. NSZZ „Solidarność” uznaje wolność koalicji związkowej wszystkich osób pracujących za jedno z podstawowych praw człowieka.

28 lipca 2011 r. NSZZ „Solidarność” złożył w tej sprawie skargę do Komitetu Wolności Związkowych Międzynarodowej Organizacji Pracy. Komitet już w marcu 2012 r. zwrócił się do Rządu o podjęcie niezbędnych kroków w celu zapewnienia, by wszystkim osobom zatrudnionym, bez jakiegokolwiek rozróżnienia, łącznie z osobami samozatrudnionymi oraz zatrudnionymi na podstawie umów cywilnoprawnych, przyznano prawo tworzenia i przystępowania, wedle swego wyboru, do organizacji w rozumieniu konwencji nr 87 (Raport GB.313/INS/9, sprawa nr 2888, poz. 1066¬1087). Zalecenia MOP stały się podstawą dalszych działań podejmowanych przez krajowe organizacje związkowe w celu realizacji jednego z podstawowych praw związkowych. Trybunał Konstytucyjny w wyroku w sprawie K 1/13 potwierdził stanowisko Międzynarodowej Organizacji Pracy.

10 marca 2015 r. NSZZ „Solidarność” zwrócił się w tej sprawie do Prezes Rady Ministrów Ewy Kopacz oraz Przewodniczącego Rady Europejskiej Donalda Tuska. Niestety do tej pory nie podjęto prac nad odpowiednim dostosowaniem obowiązujących regulacji prawnych dotyczących wolności związkowych.

Przewodniczący Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” poinformował również, że w Genewie w dniach 10-24 marca 2016 r. odbędzie się  26. Sesja Rady Administracyjnej MOP na której powinna zostać rozpatrzona skarga NSZZ „Solidarność” z dnia 14 stycznia 2015 r. (przypadek 3.111) odnośnie do ograniczanego w Polsce prawa do strajku. NSZZ „Solidarność” wskazuje w niej m.in. na problem strony sporu zbiorowego. Dla osób na umowach cywilnoprawnych stroną sporu zbiorowego nie może być pracodawca, jak wskazuje się w ustawie o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Ewentualne pozytywne rekomendacje MOP w kwestiach wskazanych w skardze, podobnie jak w przypadku skargi z 2011 r., mogą mieć ogromne znaczenie dla zakresu wprowadzanych zmian dotyczących praw osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych i samozatrudnionych.