Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Na całym świecie ponad 75 krajowych i lokalnych niezależnych organów monitorujących, ustanowionych na mocy Protokołu fakultatywnego do Konwencji ONZ przeciwko torturom (OPCAT) – znanych jako krajowe mechanizmy prewencji - działa na rzecz ochrony godności i sprawiedliwości osób pozbawionych wolności.

Przeprowadzamy regularne wizytacje miejsc pozbawienia wolności. Prowadzimy indywidualne rozmowy z osadzonymi, członkami ich rodzin i z personelem. Dokumentujemy jak środowisko więzienne wpływa na kobiety, zarówno tymczasowo aresztowane, jak i skazane. Przygotowujemy raporty dla władz, w których zwracamy uwagę na dyskryminację i przemoc ze względu na płeć, jakich doświadczają kobiety w więzieniach. Zajmujemy się też sytuacjami, w których kobiety są szczególnie narażone na przemoc ze względu na rasę, pochodzenie etniczne, orientację seksualną, tożsamość i ekspresję płciową, niepełnosprawność. Co ważne, przedstawiamy zalecenia w celu przeprowadzania i monitorowania zmian w prawie, polityce, procedurach i praktykach. Robimy to wszystko w oparciu o trwały i konstruktywny dialog z władzami.

Monitorowanie sytuacji i potrzeb kobiet jest ważną częścią naszej pracy i ma ono szczególnie znaczenie w czasie trwającej pandemii COVID-19.

Pandemia dodatkowo obciążyła system więzienny na całym świecie, stwarzając nowe wyzwania dla personelu i narażając osadzonych na zwiększone ryzyko. Przekazujemy informacje o wpływie ograniczeń wprowadzonych w celu powstrzymania wirusa na sytuację kobiet w więzieniach. Po zawieszeniu odwiedzin i ograniczeniu codziennych aktywności, wiele z nich zostało bowiem  odizolowanych, dotkniętych emocjonalnie i pozbawionych materialnego wsparcia. Dzieci również cierpią, ponieważ nie mogą zobaczyć swojej matki. Na podstawie naszych obserwacji zdecydowanie opowiadamy się za wprowadzeniem programów przedterminowego zwolnienia i alternatywnych środków do pozbawienia wolności w stosunku do kobiet.

W celu wzmocnienia naszych zaleceń odwołujemy się do Reguł ONZ postępowania z kobietami pozbawionymi wolności oraz skazanymi wobec których stosowane są kary o charakterze nieizolacyjnym (Reguły z Bangkoku), które przyjęte zostały dziesięć lat temu. Opieramy się również na innych uzupełniających standardach, takich jak Reguły Nelsona Mandeli i Reguły z Yogyakarty. W wzmocnieniu ochrony kobiet przebywających w więzieniach i w promowaniu niedetencyjnych środków Reguły z Bangkoku są szczególnie istotne podczas pandemii COVID-19.

Doceniamy pozytywne działania podjęte przez państwa na całym świecie w celu ochrony praw kobiet w więzieniach. Istnieje jednak potrzeba większych i trwałych działań, zwłaszcza podczas pandemii COVID-19. Dlatego wspólnie wzywamy wszystkie państwa do ponownego zobowiązania się do ochrony godności, zdrowia, bezpieczeństwa i ochrony wszystkich kobiet przebywających w więzieniach oraz do ustanowienia alternatyw do pozbawienia wolności kobiet mających kontakt z prawem. Zasady z Bangkoku, wraz z zaleceniami krajowych mechanizmów prewencji, zapewniają władzom solidną podstawę do uczynienia wymiaru sprawiedliwości dostępnego dla wszystkich na równych zasadach.

Podpisali się:

• Association for the Prevention of Torture (APT)
• Austrian Ombudsman Board as National Preventive Mechanism
• Comisión por la Memoria - Mecanismo Local de Prevención de la Tortura de la Provincia de Buenos Aires / Argentina
• Comisión Provincial de Prevención de la Tortura de Mendoza / Argentina
• Comité de Prevención contra la Tortura / Chile
• Comité Nacional para la Prevención de la Tortura de Argentina / CNPT-AR
• Commission nationale des droits de l’homme (CNDH) / Togo
• Human Rights Defender of Armenia as the National Preventive Mechanism
• Human Rights Ombudsman of the Republic of Slovenia
• Instance Nationale pour la Prévention de la Torture (INPT) / République Tunisienne
• Mecanismo Estadual de Prevenção e Combate à Tortura do Rio de Janeiro / Brasil
• Mecanismo Estadual de Prevenção e Combate à Tortura de Pernambuco / Brasil
• Mecanismo Local para la Prevención de la Tortura y Otros Tratos y Penas Crueles, Inhumanos y/o Degradantes de la Ciudad Autónoma de Buenos Aires / Argentina
• Mecanismo Nacional de Prevenção e Combate à Tortura - MNPCT/Brasil
• Mecanismo Nacional de Prevención contra la Tortura y otros Tratos o Penas Crueles, Inhumanos o Degradantes - Defensoría del Pueblo / Ecuador
• Mecanismo Nacional de Prevención contra la Tortura (MNPT) / Costa Rica
• Mecanismo Nacional de Prevención contra la Tortura MNP-CONAPREV / Honduras
• Mecanismo Nacional de Prevención de la Tortura – Defensoría del Pueblo / Perú
• Mecanismo Nacional de Prevención de la Tortura / Paraguay
• Mecanismo Nacional de Prevención de la Tortura (INDDHH – MNP) / Uruguay 
• Mecanismo Nacional de Prevención de la Tortura de la Comisión Nacional de los Derechos Humanos / México
• Mecanismo Nacional para la Prevención de la Tortura, Penas y Tratos Crueles, Inhumanos o Degradantes (MNPT) / Panamá
• Médiateur du Grand-Duché de Luxembourg
• National Center of the Kyrgyz Republic for the Prevention of Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment
• National Commission for the Prevention of Torture (NCPT) / Switzerland
• National Guarantor for the Rights of Persons Deprived of Liberty / Italy
• National Mechanism for the Prevention of Torture / Poland
• National Preventive Mechanism – Commissioner for Fundamental Rights / Hungary
• National Preventive Mechanism – Ombuds Institution / Croatia
• National Preventive Mechanism – Protector of Citizens / Serbia
• National Preventive Mechanism - Protector of Human Rights and Freedoms / Montenegro
• National Preventive Mechanism - Romanian Ombudsman
• National Preventive Mechanism (Ombudsman’s Office) / Portugal
• National Preventive Mechanism of South Africa (SA NPM)
• National Preventive Mechanism of the Republic of Moldova (Office of the People’s Advocate)
• New Zealand Human Rights Commission as Central National Preventive Mechanism
• Oficina Nacional de Prevención de la Tortura y otros Tratos o Penas Crueles, Inhumanos o Degradantes / Guatemala
• Ombudsman of the Republic of North Macedonia - National Preventive Mechanism
• Public Defender of Georgia as National Preventive Mechanism
• UK National Preventive Mechanism
• Ukrainian Parliament Commissioner for Human Rights
• Victorian Ombudsman – Australia