Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Luzowanie obostrzeń powoduje, że pracodawcy podejmują decyzję o ponownym otwarciu zakładów pracy i choćby częściowej rezygnacji z pracy zdalnej. Powrót pracowników do zakładu pracy wymaga od pracodawcy stworzenia takich zasad i warunków pracy, które zminimalizują ryzyko zakażenia koronawirusem i zapewnią pracownikom poczucie bezpieczeństwa i komfortu pracy. Zgodnie bowiem z art. 207 § 2 oraz art. 304 Kodeksu pracy, obowiązki dotyczące zapewnienia osobom pracującym odpowiednich warunków bezpieczeństwa i higieny pracy spoczywają na pracodawcy.

Pracodawca jest zobowiązany do podjęcia działań prewencyjnych mających na celu zapobieganie rozprzestrzenienia się koronawirusa w miejscu pracy. W tym celu pracodawca winien przygotować, w porozumieniu z przedstawicielami pracowników i specjalistów ds. bhp,  odpowiednie instrukcje - wytyczne, zalecenia - skierowane do pracowników wskazujące im, jak pracować w sytuacji zagrożenia wirusem COVID-19. Zastosowane w zakładzie pracy środki profilaktyczne winny uwzględniać obowiązujące regulacje prawne mające na celu zapobieganie, przeciwdziałanie i zwalczanie COVID-19 (ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych t.j. Dz.U.2020.1842 ze zm., dalej jako „ustawa covidowa”), w tym ograniczenia i inne zasady bezpieczeństwa epidemicznego (rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 maja 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, Dz.U.2021.861 ze zm., dalej jako „rozp.RM”).

Zgodnie z § 10 ust. 3 pkt 3 rozp.RM, do dnia 31 sierpnia 2021 r. zakład pracy jest obowiązany zapewnić:

• osobom zatrudnionym niezależnie od podstawy zatrudnienia rękawiczki jednorazowe lub środki do dezynfekcji rąk,
• odległość między stanowiskami pracy wynoszącą co najmniej 1,5m., chyba że jest to niemożliwe ze względu na charakter działalności wykonywanej w danym zakładzie pracy, a zakład ten zapewnia środki ochrony osobistej związane ze zwalczaniem epidemii.

Niezależnie od powyższego warto pamiętać, że obowiązek zakrywania ust i nosa przy pomocy maseczki dotyczy również zakładów pracy i obowiązuje w miejscach ogólnodostępnych, jeżeli w pomieszczeniu przebywa więcej niż 1 osoba, chyba że pracodawca postanowi inaczej (§ 25 ust. 1 pkt 2 lit. c rozp.RM). W przypadku rezygnacji z obowiązku zakrywania ust i nos, aktualny pozostaje wymóg zachowania odległości między stanowiskami pracy, wynoszącej co najmniej 1,5 m lub zapewnienia środków ochrony osobistej związanych ze zwalczaniem epidemii, jeżeli jest niemożliwe zachowanie tej odległości.

Natomiast, zgodnie z § 25 ust. 4 pkt 17 rozp.RM, bezwzględny obowiązek zakrywania ust i nosa dotyczy osób wykonujących bezpośrednią obsługę interesantów lub klientów w czasie jej wykonywania w określonych budynkach użyteczności publicznej.

Ze względu na obecną sytuację epidemiczną na pracodawcy ciąży obowiązek podjęcia wszelkich możliwych działań mających na celu ochronę pracowników przed możliwością zakażenia się wirusem SARS-CoV-2. Zatem, niezależnie od obowiązujących powszechnie regulacji, obowiązkiem pracodawcy jest takie zorganizowanie pracy, aby w jak największym stopniu ograniczyć prawdopodobieństwo zachorowania pracownika na COVID-19.

Należy wskazać, że podejmowane przez pracodawcę działania powinny w kompleksowy sposób uwzględniać wszystkie czynniki zwiększające prawdopodobieństwo zarażenia SARS-CoV-2. Zastosowane środki profilaktyczne winny być dostosowane do potrzeb konkretnego zakładu pracy. Z uwagi na fakt, że prawdopodobieństwo transmisji wirusa zwiększają m.in. kontakty społeczne (między pracownikami, a także pracowników z klientami, kontrahentami itp.), wspólne użytkowanie sprzętów używanych w zakładzie pracy, wspólne korzystanie z pomieszczeń sanitarnych, ciągów komunikacyjnych i pomieszczeń socjalnych) pracodawca winien wprowadzić w zakładzie pracy taką organizację pracy, która będzie miała na celu ograniczenie osobistych kontaktów pomiędzy pracownikami, jak również pracownikami i klientami.

Przy organizacji pracy w biurze w czasie epidemii pomocna może być wydana przez Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy broszura „Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia ludzi pracujących w czasie pandemii Covid-19” zawierająca wytyczne dla pracodawców i listę kontrolną. Publikacja dostępna jest na stronie Państwowej Inspekcji Pacy pod poniższym adresem: https://www.pip.gov.pl/pl/wiadomosci/110129,bezpieczenstwo-i-ochrona-zdrowia-osob-pracujacych-w-czasie-epidemii-covid-19.html.pdf

Dodatkowe informacje:

• strona Centralnego Instytutu Ochrony Pracy – Państwowego Instytutu Badawczego: https://www.ciop.pl/CIOPPortalWAR/appmanager/ciop/pl?_nfpb=true&_pageLabel=P53400146641588681870543

Stan prawny na dzień 2 lipca 2021 r.