Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Opłata za badania techniczne pojazdów od prawie 18 lat nie była zmieniana
• Przepisy ustalające jej wysokość nie uwzględniają aktualnych kosztów wykonywania tych badań
• Ingeruje to w swobodę działalności gospodarczej właścicieli stacji diagnostycznych

Rzecznik Praw Obywatelskich ponownie interweniuje w Ministerstwie Infrastruktury w sprawie braku waloryzacji stawek opłat za badania techniczne pojazdów.

Niepełna odpowiedź na wcześniejsze wystąpienie

Resort infrastruktury w odpowiedzi na poprzednie wystąpienie z 17 grudnia 2021 r. zanegował zasadność podwyższania opłat za badania techniczne. Wskazał, że skoro mimo niezmienionych od kilkunastu lat stawek każdego roku ponad stu nowych przedsiębiorców otwiera stacje diagnostyczne, to wysokość opłat za te badania nie jest zbyt mała i nie powoduje, że prowadzenie tego rodzaju biznesu jest nieopłacalne. Stwierdził też, że ocena Rzecznika jest jednostronna, ponieważ nie uwzględnia wydatków po stronie właścicieli pojazdów.

Dlatego w ponownym wystąpieniu RPO zaznacza, że nie odnosił się do kwestii obciążenia kierowców opłatami za badania techniczne pojazdów, gdyż wysokość opłat za te badania nie wzrosła od 18 lat. W odróżnieniu od kosztów ponoszonych przez właścicieli stacji diagnostycznych. Do Rzecznika nie wpływają również skargi obywateli wskazujące na to, że opłaty za badania techniczne są dla nich znacznym wydatkiem w stosunku do osiąganych dochodów.

Ocena RPO

Ustalając wysokość opłat za badania techniczne pojazdów Minister Infrastruktury powinien oczywiście uwzględniać, jakie przyniesie to obciążenie dla budżetów domowych kierowców. Nie może jednak pominąć tego, jakie są koszty wykonywania badań – co wynika wprost z art. 84a ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Aktualne przepisy ustalające opłaty za badania techniczne pojazdów nie uwzględniają aktualnych kosztów wykonywania tych badań. Oznacza to, że organ, który wydał te przepisy, nie realizuje wytycznych określonych w ustawie, co z kolei prowadzi do niezgodnej ze standardami konstytucyjnymi ingerencji w swobodę działalności gospodarczej przysługującą właścicielom stacji diagnostycznych.
RPO zwraca uwagę, że nie można zakładać z góry, że każdy wzrost opłat byłby znacznym ciężarem lub nawet obciążeniem nie do udźwignięcia dla tych, których pojazdy podlegają obowiązkowym badaniom technicznym. 

Okoliczność, że podwyżka opłat za badania techniczne powoduje wzrost wydatków po stronie kierowców, nie może przemawiać za tym, żeby zupełnie zrezygnować z ustalania nowych, wyższych stawek, pomimo wzrostu kosztów wykonania badań, jaki nastąpił w ostatnich latach.

Prace nad jednymi projektami nie powinny wstrzymywać innych niezbędnych projektów

Brak działań nad zmianą aktów wykonawczych regulujących kwestie badań technicznych pojazdów nie może być usprawiedliwiany tym, że resort koncentruje się obecnie na wdrażaniu unijnej dyrektywy w sprawie okresowych badań zdatności do ruchu drogowego pojazdów. Tym bardziej, że ten argument pojawia się już od wielu miesięcy w odpowiedziach udzielanych przez Ministerstwo Infrastruktury na interpelacje poselskie dot. braku waloryzacji stawek opłat za przeprowadzenie badań technicznych pojazdów.

Praca resortu powinna być tak zorganizowana, aby nawet przy priorytetowym traktowaniu jednego czy dwóch projektów, nie wstrzymywać prac nad wszystkimi innymi niezbędnymi projektami legislacyjnymi.

Z tego powodu RPO kieruje ponowne wystąpienie do dyrektor Departamentu Transportu Drogowego Ministerstwa Infrastruktury Renaty Rychter i prosi o merytoryczne odniesienie się do kwestii zaniechania podwyższania opłat za badania techniczne pojazdów w kontekście zgodności takiej bezczynności z przepisami prawa. 

Prosi również o ustosunkowanie się do kwestii, jaki wpływ ta bezczynność ma na konstytucyjne prawa przedsiębiorców prowadzących stacje diagnostyczne.

V.7100.9.2021