Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Od 2014 r. Rzecznik Praw Obywatelskich upomina się u kolejnych ministrów sprawiedliwości o ustawowe określenie uprawnień pracowników ochrony w sądach do kontroli bagażu osób wchodzących
• Od tego czasu resort informował RPO albo o odpowiednich pracach legislacyjnych (w 2014 r.), albo o takich planach (2016 r.)
• Wobec braku odpowiedzi rzecznik po raz kolejny poprosił Ministra Sprawiedliwości o informacje o stanie prac nad taką zmianą

Działania w tej sprawie zapoczątkowała Irena Lipowicz, poprzedni Rzecznik Praw Obywatelskich. Wskazywała na konieczność uregulowania na poziomie ustawowym podstawy prawnej przeglądania zawartości bagażu i odzieży osób wchodzących do  budynku sądu przez pracowników ochrony. Za niedopuszczalne uznawała, aby kwestie te były regulowane np. w regulaminach sądów.

Zwracała uwagę, że uniemożliwienie wnoszenia do sądów  broni czy innych środków niebezpiecznych wymaga dokonania przez pracowników ochrony czynności o charakterze prewencyjnym, m.in. przeglądania zawartości toreb czy odzieży osób wchodzących do sądu. Nawet takie przeglądanie - jako wiążące się z ograniczeniem konstytucyjnych praw i wolności (np. prawa do prywatności gwarantowanego w art. 47 Konstytucji) wymaga bowiem regulacji ustawowej.

Według Ireny Lipowicz istnieją przesłanki do wprowadzenia ograniczenia praw i wolności - z uwagi na potrzebę ochrony zdrowia, życia innych osób, a także zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania sądów. Ograniczenia te znajdują zatem podstawę w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, ale zgodnie z tym przepisem mogą być wprowadzone jedynie na podstawie ustawy.

W 2014 r. ówczesny wiceminister sprawiedliwości Wojciech Węgrzyn informował RPO, że  w ministerstwie trwają prace zmierzające do powierzenia pracownikom ochrony, w drodze ustawy, uprawnień związanych z przeglądaniem zawartości bagaży osób wchodzących do sądów. Dodawał zarazem, że „proces legislacyjny to dość długa droga, wymagająca dokonania odpowiednich analiz, przeprowadzenia szeregu ustaleń i konsultacji, opracowania założeń”.

Starania swej poprzedniczki kontynuuje Adam Bodnar.  W marcu  2016 r. otrzymał pismo wiceministra sprawiedliwości Marcina Warchoła, w którym przyznawał on konieczność uregulowania w akcie rangi ustawowej dopuszczalności przeglądania zawartości bagaży i odzieży osób wchodzących do sądów powszechnych przez pracowników ochrony. - Cieszy fakt, iż zarówno Minister Sprawiedliwości, jak i Rzecznik Praw Obywatelskich zgadzają się w tym zakresie i wyrażają wolę współpracy - dodawał Marcin Warchoł.

Informował on wtedy, że w ministerstwie trwają prace nad szeroko rozumianą reformą wymiaru sprawiedliwości; w ramach tego projektu planowane jest ustawowe uregulowanie uprawnień pracowników ochrony wykonujących zadania w budynkach sądowych. - Przewiduje się, że zagadnienie to, jako doniosłe z uwagi na zapewnienie bezpieczeństwa w budynkach sądów, znajdzie odzwierciedlenie w szczegółowych pracach nad nową ustawą - Prawo o ustroju sądów powszechnych, o czym niezwłocznie poinformuję Pana Rzecznika – pisał wiceminister.

Do dziś RPO nie otrzymał jednak żadnej informacji w tej sprawie, mimo ponaglenia z marca 2018 r. 

Dlatego teraz zastępca rzecznika Stanislaw Trociuk zwrócił się do ministra Zbigniewa Ziobry o przekazanie informacji na temat aktualnego stanu prac nad zmianą dotyczącą tej kwestii.

VII.510.16.2014