Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Departament Stanu USA 10 sierpnia 2016 r. opublikował raport za rok 2015 na temat swobód religijnych na świecie. Dokument zawiera informacje o respektowaniu wolności religijnej w wielu państwach na świecie i jest przygotowywany w oparciu o dane zebrane przez amerykańskie placówki dyplomatyczne. Opublikowany raport zawiera również część dotyczącą Polski.

W części raportu dotyczącej działań polskich organów państwowych zwrócono uwagę na kilka spraw odnoszących się do szeroko pojętej wolności wyznania, które odbiły się szerokim echem w opinii publicznej. Wspomniano m.in. o wypowiedzi posła Pawła Kukiza, w której stwierdził, że demonstracje antyrządowe są finansowane przez „żydowskiego bankiera”, co spowodowało reakcję m.in. Polskiego Związku Gmin Żydowskich oraz Ambasadora Izraela. Wskazano również na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 października 2015 r. w sprawie ze skargi Doroty Rabczewskiej, w którym Trybunał uznał za zgodny z Konstytucja przepis kodeksu karnego penalizujący obrazę uczuć religijnych. Zwrócono również uwagę na wyrok sądu rejonowego we Wrocławiu w sprawie autora książki Jak pokochałem Hitlera, w którym sąd uznał, że publikacja utrwalała stereotypy rasowe, religijne i kulturowe. Za poważny problem w raporcie uznano również przewlekłość procesu restytucji dawnych majątków żydowskich.

W raporcie powołano się na opinie organizacji pozarządowych, które wskazały że polski wymiar sprawiedliwości kontynuuje poprawę efektywności w zakresie postępowań dotyczących przestępstw o podłożu antysemickim. Wskazano, że najczęstszym problemem pozostaje trudność w identyfikacji sprawców, coraz rzadziej dochodzi jednak do umorzenia postępowania z uwagi na znikomą szkodliwość czynu.

Zwrócono również uwagę na pozytywną działalność Prezydenta RP Andrzeja Dudy, który w minionym roku spotykał się ze społecznością protestancką, muzułmańską, żydowską oraz prawosławną. Wskazano również, że miasto stołeczne Warszawa finansuje ze swojego budżetu działalności Muzeum Historii Żydów Polskich.

W części raportu dotyczącej obywatelskiego poszanowania wolności zwrócono uwagę na liczne demonstracje antyimigranckie, które odbyły się w roku 2015 w różnych miastach Polski, a podczas których często głoszono hasła antyislamskie i antysemickie. Powołano się na badania opinii publicznej wskazujące, że znaczna część polskiego społeczeństwa wykazuje uprzedzenia do muzułmanów i żydów. Wskazano również, że w minionym roku dochodziło do incydentalnych aktów wandalizmu, których celem były obiekty związane z religią katolicką, muzułmańską i żydowską.

Należy przy tym podkreślić, że Rzecznik Praw Obywatelskich na bieżąco monitoruje poszanowanie wolności sumienia i wyznania zarówno przez organy państwowe, jak i obywateli. Za szczególnie istotne Rzecznik uznaje podejmowanie działań mających na celu przeciwdziałanie przypadkom mowy nienawiści, o których mowa w raporcie.

Dokument Departamentu Stanu USA jest przygotowywany w oparciu o International Religious Freedom Act of 1998, który stanowi podstawę prawną promowania przez USA wartości, jaką jest wolność religijna w prowadzonej przez siebie polityce zagranicznej.

Pełna treść raportu (w języku angielskim) jest dostępna pod adresem: http://www.state.gov/j/drl/rls/irf/religiousfreedom/index.htm#wrapper