Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Tematem posiedzenia 4 października były problemy, jakie stwarza dla osoby w kryzysie bezdomności brak stałego zameldowania bądź nawet brak możliwości wskazania adresu zamieszkania rozumianego jako konkretny lokal, w konkretnym budynku na konkretnej ulicy.

W posiedzeniu uczestniczyli także przedstawiciele Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy.

Okazało się, że istnieją dwa rodzaje problemów: ciągle jeszcze błędna praktyka urzędników, którzy pomimo ugruntowanego orzecznictwa sądów administracyjnych w wielu sprawach (wydanie prawa jazdy, orzekanie o stopniu niepełnosprawności) uzależniają pozytywne rozstrzygnięcie od podania miejsca zameldowania, bądź określają według zameldowania swoją właściwość w sprawie.

Ten problem wymaga aktywnych działań ze strony organów nadzoru - stałego szkolenia i podnoszenia kwalifikacji urzędników, wydawania okólników zawierających wyjaśnienia przepisów, korzystania ze środków nadzwyczajnej kontroli decyzji administracyjnych.

Druga grupa problemów może być rozwiązana natomiast jedynie poprzez zmianę niedobrych przepisów. Tak jest w przypadku określenia właściwości organu orzekającego o przyznanie osobie bezdomnej świadczeń z pomocy społecznej, czy przepisów określających zasady dopisania się do rejestru wyborców (ta ostatnia sprawa wg zapewnień MSWiA ma być załatwiona w najbliższym czasie poprzez zmianę rozporządzenia).

Podczas dyskusji doszliśmy do wniosku, że problemy związane z uzależnianiem przyznania różnego rodzaju świadczeń od miejsca stałego zameldowania maja swoje źródło w sposobie finansowania tych usług.

Być może rozwiązaniem problemu byłoby uznanie pomocy dla osób w kryzysie bezdomności za zadanie zlecone gminom z zakresu administracji rządowej, co zmieniłoby sposób finansowania realizacji tych zadań na centralny. Wówczas gminy nie unikałyby pomocy osobom niezameldowanym na ich terenie w obawie przed brakiem finansowania tej pomocy. Konieczne wydaje się również ustandaryzowanie w skali kraju pracy socjalnej z tymi osobami i określenie „koszyka " świadczeń dla osoby bezdomnej niezależnie od miejsca, w którym pomoc jest mu udzielana. Te zmiany pozwoliłyby na respektowanie woli osoby bezdomnej co do miejsca (gminy) w jakim chce ona przebywać.